BILL GATES NÓI VỀ "CNTB SÁNG TẠO" - PHẦN 2

“Hơn 30 năm trước, chúng tôi sáng lập Microsoft với mơ ước mỗi nhà sẽ có 1 máy tính. 10 năm trước, Melinda và tôi lập ra quỹ từ thiện với ước mơ tạo dựng một thế giới mà không một ai phải sống dưới $1 một ngày hay chết vì những bệnh tật có thuốc chữa. CNTB sáng tạo có thể thực hiện điều đó. Tôi hi vọng sẽ có thêm nhiều người tham gia vào sứ mạng này.” - Bill Gates.

“Liệu có còn đồng 10 USD nào rớt bên vệ đường?”
Như C.K. Prahalad đã chỉ ra trong cuốn sách “Kho báu dưới đáy Kim tự tháp”, trên thế giới còn rất nhiều thị trường bị bỏ sót. Một cuộc nghiên cứu phát hiện rằng những 2/3 số người nghèo nhất hành tinh có sức mua tới 5 ngàn tỉ.


Hãng kẹo Cadbury của Anh quốc đã đầu tư hàng nghìn đôla để các hộ gia đình ở Ghana có việc làm, trồng và sản xuất hạt cacao, nguyên liệu làm nên chocola danh tiếng Cadbury.
hư C.K. Prahalad đã chỉ ra trong cuốn sách “Kho báu dưới đáy Kim tự tháp”, trên thế giới còn rất nhiều thị trường bị bỏ sót. Một cuộc nghiên cứu phát hiện rằng những 2/3 số người nghèo nhất hành tinh có sức mua tới 5 ngàn tỉ.

Lí do chính của việc các nguồn lực thị trường chưa có khả năng tạo ảnh hưởng đối với các nước đang phát triển chính là việc không nghiên cứu thỏa đáng. Tôi ý thức rất rõ điều này bởi tôi đã chứng kiến ngay tại Microsoft.

Trong vòng nhiều năm, Microsoft dựa vào từ thiện để mang công nghệ tới tay những người không có, bằng cách quyên góp hơn 3 tỉ đô la tiền mặt và phần mềm với hi vọng nối liền hố ngăn cách số.

Nhưng khả năng thực sự của chúng tôi là viết những phần mềm để giải quyết các vấn đề, và gần đây chúng tôi nhận ra rằng chúng tôi chưa mang đủ những khả năng cần thiết để giải quyết các vấn đề của thế giới đang phát triển. Vì thế chúng tôi đang xem xét bất cập này vừa trên góc độ kinh doanh vừa trên góc độ từ thiện.

Chúng tôi đang xúc tiến các dự án như một giao diện trực quan giúp người mù chữ và bán mù sử dụng máy tính ngay lập tức với lượng đào tạo tối thiểu. Một chương trình khác của chúng tôi cho phép tất cả 50 học sinh của một lớp sử dụng chung 1 máy tính, mỗi học sinh có một chuột điều khiển riêng.

Đây là bước tiến lớn đối với các trường học bởi hiện trạng thiếu hụt máy tính, và đây cũng là một thị trường chúng tôi chưa từng thâm nhập.

Thị trường điện thoại di động còn chỗ trống?

Điện thoại di động là một ví dụ nữa. Các nước phát triển đem lại nguồn thị trường dồi dào, nhưng lịch sử cho thấy các công ty đánh giá thấp tiềm lực của các thị trường này.

Vào năm 2000, khi Vodafone mua lại một phần lớn cổ phần của 1 công ty ĐTDĐ của Kenya, họ ước tính rằng mức tối đa của thị trường tiêu dùng Kenya là 400.000 người sử dụng.

Ngày nay, công ty đó có tới hơn 10 triệu khách hàng. Khách hàng trả tiền cước theo giây chứ không phải phút, vì thế cước phí được giảm đáng kể. Công ty Safaricom, tất nhiên, hưởng lợi hậu hĩnh, nhưng cũng tạo ra sự khác biệt. Các nông dân sử dụng ĐTDĐ để tìm hiểu giá cả tại các chợ lân cận.

Cũng có nhiều công dụng sáng tạo khác, chẳng hạn như việc giữ tiền mặt trong DĐ (qua hệ thống điện tử) và dịch vụ chuyển tiền. Việc hạn chế đem tiền mặt theo người tạo ra nhiều thuận lợi đồng thời giảm nguy cơ cướp giật.

Đây chính là cách đem lại lợi ích cho con người khi các cơ hội được giới kinh doanh khai thác triệt để. Nhưng kể từ khi tôi bắt đầu thảo luận về CNTB sáng tạo đầu năm nay, tôi biết một số người hoài nghi về việc tìm kiếm những thị trường mới.

Họ nói rằng: “Nếu những cơ hội này là có thật, đến giờ này ai đó chắc hẳn đã tìm ra rồi.” Tôi không tán đồng. Luận điểm của họ ngầm định rằng người ta đã nghiên cứu tất cả các thị trường có khả năng tiếp nhận sản phẩm.

Thái độ này gợi cho tôi nhớ tới câu chuyện về một kinh tế gia bước đi trên phố với một người bạn. Nhà kinh tế học bước qua tờ $10 nằm trên đường.

Khi người bạn hỏi tại sao anh không nhặt tiền thì anh giải thích: “Không có lí nào lại có tờ tiền đó, nếu có, chắc hẳn ai đó đã nhặt nó rồi!” Một số công ty mắc phải sai lầm tương tự. Họ nghĩ tất cả những tờ $10 đều được ai đó nhặt hết rồi.

Cơ hội vẫn luôn bỏ ngỏ

Ngân hàng Grameen ở Bangladesh cho những người dân vay tiền để đầu tư kinh doanh. Từ ngày thành lập, ngân hàng này đã cho vay trên 7 triệu đôla giành cho người nghèo

Chúng ta không thể để những suy nghĩ này cướp đi những cơ hội như thế, và lẽ ra, các nhà nghiên cứu và chiến lược gia cần gặp gỡ các chuyên gia thường xuyên để tìm hiểu nhu cầu của người nghèo và những áp dụng mới cho các ý tưởng của họ.

Ngoài việc tìm kiếm các thị trường mới và phát triển sản phẩm mới, các công ty cũng có thể hưởng lợi bằng cách cung cấp cho người nghèo các sản phẩm với mức độ giảm giá cao.

Các ngành công nghiệp khác chẳng hạn như phần mềm và dược phẩm, hai ngành có chi phí sản xuất thấp, có thể đóng góp bằng cách bán sản phẩm với lợi nhuận cao ở các thị trường giàu, và hưởng lợi ít hơn, hoặc thậm chí không hưởng lợi, ở các thị trường nghèo.

Mặc dù các ngành công nghiệp khác không thể tiến hành việc định giá có phân hạng này, nhưng họ vẫn có thể được công chúng công nhận cũng như nâng cao uy tín. Những công ty tham gia chiến dịch (RED) đã tạo cho mình một thị trường khách hàng mới: những khách hàng muốn góp phần vào một mục đích cao cả. Đó có thể là lí do khiến họ mua ngày càng nhiều sản phẩm.

Không chỉ đối với khách hàng, các công ty với làm việc tốt cũng có lợi ích chủ yếu, đó là khả năng tuyển dụng cũng như duy trì đội ngũ nhân viên tốt. Ngày nay, lớp trẻ trên khắp thế giới muốn làm việc cho các tổ chức mà họ tự hào. Chỉ cần cho họ thấy rằng công ty của họ đang áp dụng chất xám vào việc giúp đỡ những người nghèo nhất, họ sẽ đáp lại bằng lòng tận tụy và sự nhiệt tình.

Tạo ra các động lực mới

Cho dù giới kinh doanh ra sức tìm kiếm hay suy nghĩ một cách sáng tạo, thế giới vẫn có những vấn đề mà những động lực của các thị trường đang tồn tại không giải quyết được.

Bệnh sốt rét là một ví dụ tốt: Những người bệnh cần thuốc hay những vắc xin mới lại là những người ít có khả năng chi trả nhất, bởi thế những loại thuốc và vắc xin đó chẳng bao giờ được sản xuất. Trong những trường hợp này, các CP và các tổ chức phi lợi nhuận có thể tạo ra những khích lệ mới.

Đây là cách thứ hai để CNTB sáng tạo cất cánh. Các biện pháp khuyến khích có thể trực tiếp như khen ngợi các công ty có thành tích trước công chúng.

Mùa hè này, một tổ chức phi lợi nhuận của Hà Lan tên là Access to Medicine Foundation đã xuất bản báo cáo liệt kê những công ty dược phẩm có nỗ lực lớn nhất trong việc sản xuất và chuyên chở thuốc tới người dân những nước đang phát triển.

Khi tôi nói chuyện với giới điều hành của các công ty dược, họ nói rằng họ còn muốn làm nhiều hơn cho những căn bệnh thường bị sao lãng, nhưng họ cần được ghi nhận công sức. Và bản báo cáo đã thực hiện chính xác mục đích đó.

Việc được công chúng biết tới có giá trị rất cao, nhưng đôi lúc không đủ để thuyết phục các công ty tham gia. Thậm chí quan hệ công chúng có lẽ cũng không đủ tiền để trang trải cho 10 năm nghiên cứu một loại thuốc mới.

Vì thế việc các CP tạo thêm những khích lệ về mặt tài chính là rất cần thiết. Chẳng hạn, theo một đạo luật của Mỹ năm ngoái, bất cứ một công ty dược nào phát triển phương pháp chữa mới cho những căn bệnh vốn bị lơ là như sốt rét sẽ được Cục quản lí Dược và Thực phẩm (FDA) ưu tiên kiểm duyệt hàng đầu, kể cả việc kiểm duyệt các sản phẩm khác.

Chẳng hạn nếu bạn cho ra đời một loại thuốc sốt rét mới, thuốc cholesterol kiếm lợi nhuận cao của bạn cũng có thể xuất hiện trên thị trường sớm hơn tới 1 năm. Đó là cách rất hay mà các CP có thể áp dụng để cung cấp nhiều dạng cứu trợ hơn nữa và điều chỉnh nguồn lực thị trường vào việc cứu sống nhiều người hơn nữa.

Tất nhiên, CP ở các nước đang phát triển cũng cần tạo điều kiện cho các thị trường phát triển, đem lợi ích của tăng trưởng kinh tế tới nhiều người hơn nữa.

Thực ra, tôi cũng nghe được một tranh luận khác chống lại CNTB sáng tạo: “Chúng ta không cần biến CNTB thành CNTB sáng tạo.

Chúng ta chỉ cần các CP ngừng việc can thiệp. “Vấn đề là ở chỗ các quốc gia vẫn có thể tiến hành đầu tư kinh doanh, cả trong và ngoài nước, với điều kiện đảm bảo quyền sở hữu tài sản, giảm nạn quan liêu, vv & vv…

Tuy nhiên, những thay đổi này đến rất chậm, trong khi chúng ta không thể ngồi chờ. Là một nhà kinh doanh, tôi đã thấy nhiều công ty bước chân vào những thị trường mới, ngay cả khi các điều kiện chưa phải là lí tưởng.

Là một nhà từ thiện, tôi cũng thấy sự quan tâm của chúng ta buộc chúng ta phải giúp người khác. Chúng ta càng chờ lâu, càng có nhiều người phải chịu đựng một cách vô ích.

Bước tiếp theo là gì?


Chương trình TOMS được một công ty đặt ở Santa Monica, California (Mỹ) thực hiện rất đơn giản: Bạn mua một đôi giày và họ sẽ tặng bạn thêm một đôi khác để giành tặng cho những trẻ em nghèo thật sự cần đến những đôi giày đó. Chương trình này vừa giúp tăng doanh thu của các cửa hàng, thu hút khách mua hàng và giúp đỡ được người nghèo.
Vào tháng 6 vừa rồi, tôi đã thôi vai trò hàng ngày tại Microsoft để giành nhiều thời gian hơn cho Quỹ Bill & Melinda Gates. Tôi sẽ trao đổi với các nhà lãnh đạo về việc làm thế nào để CP của họ tăng trợ cấp cho người nghèo, sử dụng trợ cấp một cách có hiệu quả và thu hút nhiều đối tác hơn thông qua CNTB sáng tạo.

Tôi cũng sẽ thảo luận với các CEO về những gì công ty của họ có thể làm. Có một ý tưởng là đóng góp một phần thời gian của các nhà sáng kiến hàng đầu vào những vấn đề ảnh hưởng tới những người bị CNTB bỏ lại.

Những đóng góp như thế này sử dụng lượng chất xám vốn dùng để cải thiện cuộc sống cho những người giàu nhất vào việc hiến tặng một phần cho cuộc sống của những người còn lại. Một số công ty dược như Merck và GlaxoSmithKline đã bắt đầu thực hiện điều này.

Công ty Hóa chất Sumitomo của Nhật Bản đã chia sẻ một phần công nghệ với công ty sợi của Tanzania, nhằm sản xuất hàng nghìn tấm màn – công cụ chủ yếu phòng chống sốt rét. Các công ty khác cũng đang đi theo hướng tương tự trong lĩnh vực thực phẩm, ĐTDĐ và ngân hàng.

Nói cách khác, CNTB sáng tạo đã bắt đầu chặng đường của nó. Nhưng chúng ta còn có thể làm được nhiều hơn nữa. Các CP có thể tạo ra nhiều khuyến khích hơn như phiếu tặng tiền FDA.

Chúng ta cũng có thể mở rộng ý tưởng thẻ báo cáo ra ngoài khuôn khổ của ngành dược phẩm và xuất bản hạng mục để các công ty được danh tiếng từ nỗ lực của mình. Người tiêu dùng có thể tặng thưởng các công ty bằng cách mua sản phẩm của họ.

Các nhân viên có thể biết chủ của họ đóng góp như thế nào. Nếu ngày càng có nhiều công ty theo bước các công ty đầu đàn trong ngành, cùng với nhau họ sẽ tạo ra sức mạnh lớn để giải quyêt những vấn đề nghiêm trọng nhất của thế giới.

Hơn 30 năm trước, Paul Allen và tôi sáng lập Microsoft bởi chúng tôi muốn là một phần của công cuộc đặt một chiếc máy tính lên mỗi chiếc bàn trong mỗi ngôi nhà.

10 năm trước, Melinda và tôi lập ra quỹ từ thiện bởi chúng tôi muốn là một phần của một công cuộc khác, lần này là giúp tạo dựng một thế giới mà không một ai phải sống dưới $1 một ngày hay chết vì những bệnh tật chúng ta có thể phòng chống.

CNTB sáng tạo có thể thực hiện điều đó. Tôi hi vọng sẽ có thêm nhiều người tham gia và sứ mạng này.

Catherine Trần (dịch từ TIME)

Cảm ơn bạn đã ghé thăm site của tôi! Bạn hãy để lại lời nhận xét (comment) của mình! Hoặc bạn cũng có thể đăng kí nhận bản tin RSS. Tôi hy vọng bạn thích site này của tôi và tìm được những thông tin bổ ích, và nếu có thể hãy thêm địa chỉ site này vào favorites của bạn để có thể ghé thăm lại. Cám ơn!

BILL GATES NÓI VỀ "CNTB SÁNG TẠO" - PHẦN 1

Chủ nghĩa Tư bản Sáng tạo không phải là một thuyết kinh tế mới mẻ hay to tát. Nó càng cũng không phải là sự phủ định của CNTB, nó trả lời một câu hỏi quan trọng: Làm thế nào để những thành tựu mà CNTB đem lại cho cuộc sống đến được với chính những người mà nó đã bỏ rơi?
Tạp chí TIME danh tiếng của Mỹ mới đây đã có buổi phỏng vấn thú vị với Bill Gates, người sáng lập Microsoft và chủ tịch Quỹ nhân đạo lớn trên thế giới. Trong cuộc nói chuyện này, Bill Gates đã nói đến một quan điểm mới về Chủ nghĩa Tư bản mà ông gọi là Chủ nghĩa Tư bản Sáng tạo.
Đây là cái nhìn mới về một chủ đề không mới, cũng là một trong những nỗ lực không ngừng của Bill Gates trong việc tạo dựng một thế giới không những giàu có hơn, mà còn giàu tình nhân ái hơn.

Chính Nhà nước hay các Tập đoàn sẽ cứu người nghèo?

Chủ nghĩa tư bản (CNTB) đã cải thiện cuộc sống của hàng tỉ người trên khắp hành tinh, cho dù thành tích này dường như mờ nhạt trong bối cảnh kinh tế chúng ta đang đối mặt ngày hôm nay.

Nhưng CNTB cũng đã bỏ lại hàng tỉ người phía sau trên con đường cải tiến của nó. Rất nhiều người thiếu thốn những nhu cầu sinh hoạt căn bản, nhưng vẫn lâm vào cảnh khó khăn bởi không được thị trường “để ý”.

Vì thế, họ mắc kẹt trong nghèo đói dù thế giới vẫn giàu lên, chết vì những căn bệnh có thuốc chữa, chưa kể tới việc không bao giờ có cơ hội làm chủ cuộc đời mình.

Chính phủ và các tổ chức phi chính phủ là tiên phong trong việc cứu trợ người nghèo, nhưng cuộc chiến “đơn thương độc mã” này sẽ mất quá nhiều thời gian.

Các tập đoàn chính là nơi có cơ sở vật chất cũng như năng lực để biến những thành tựu công nghệ thành công cụ giúp người nghèo cải thiện cuộc sống.

Để tận dụng tối đa những kĩ năng này, chúng ta cần một hệ thống TBCN sáng tạo hơn. Đó chính là việc mở rộng tầm với của các nguồn lực thị trường, đưa chúng tới lợi nhuận đồng thời giúp đỡ nhân loại. Chúng ta cần những chính sách và phương pháp mới để lôi cuốn nhiều người vào hệ thống TBCN hơn nữa.

Cho dù còn rất nhiều việc phải làm, nhưng điều đáng mừng là CNTB sáng tạo đã hiện hữu trong cuộc sống của chúng ta. Một vài tập đoàn đã khám phá và tiếp cận những thị trường mới để tiếp thị điện thoại di động, một trong những công nghệ thay đổi cuộc sống của người nghèo. Các tổ chức khác, với tác động của các nhà hoạt động, đã đưa chủ đề từ thiện vào chiến lược kinh doanh.

Những ví dụ có thật

Để đưa ra một ví dụ có thật, vài năm trước tôi ngồi quán bar với Bono, và phải nói thật là tôi từng nghĩ anh ấy hơi khác người.

Sau vài chầu rượu, Bono trở nên phấn khích và bắt đầu thuyết trình về một kế hoạch lôi kéo các công ty vào cuộc chiến chống nạn nghèo đói và bệnh tật trên quy mô toàn cầu.

Anh ấy không ngừng bấm số điện thoại mật của các nhân viên hàng đầu và dí điện thoại cho tôi nghe mỗi khi họ đưa ra những câu trả lời hào hứng dù còn trong cơn ngái ngủ.

Sự kiên trì của Bono đã cho ra đời chiến dịch (RED) rầm rộ khắp nơi. Ngày nay các công ty lớn như Gap, Hallmark và Dell đã đi đầu bằng việc bán các sản phẩm hiệu (RED) và tặng một phần lợi nhuận cho cuộc chiến chống AIDS (Microsoft gần đây cũng đã đăng kí).

Bill Gates và Bono trong một chiến dịch giành cho người nghèo mang tên (RED)

Đó là sự kết hợp tuyệt vời: Các công ty tạo nên sự khác biệt song song với việc tăng lợi nhuận, người tiêu dùng cũng có cơ hội ủng hộ một cuộc chiến cao cả, và điều quan trọng nhất là rất nhiều cuộc đời được cứu sống.

Chỉ trong vòng 1 năm rưỡi trở lại đây, (RED) đã quyên góp được 100 triệu đô cho Quỹ chống AIDS, lao phổi và sốt rét toàn cầu. Nỗ lực này đã đem thuốc men tới tay 80.000 người ở các nước nghèo, đồng thời đã giúp 1,6 triệu người được đi kiểm tra HIV. Đó chính là những thành tích của CNTB sáng tạo.

CNTB sáng tạo không phải là một thuyết kinh tế mới mẻ hay to tát. Nó càng cũng không phải là sự phủ định của CNTB. CNTB sáng tạo là cách trả lời một câu hỏi quan trọng: Làm thế nào để những thành tựu mà CNTB đem lại cho cuộc sống đến được với những người mà nó bỏ rơi?

Hai động lực chính để phát triển con người: Lợi ích bản thân và Sự quan tâm đến cộng đồng

Có lẽ đây là một nghịch lí: Bàn luận về CNTB sáng tạo trong khi chúng ta phải trả hơn 4 USD cho một gallon dầu (tương đương hơn 18.000đ/lít dầu) , và nhiều dân Mỹ đang xoay xở với nợ cầm cố.

Không gì có thể che dấu hiện trạng khó khăn của nền kinh tế ngày nay, với tác động sâu sắc lên nhân loại, và chúng ta cần những cứu cánh khẩn cấp.

Tuy thế, CNTB sáng tạo không phải là câu trả lời cho những thăng trầm ngắn hạn của chu kì kinh tế thường nhật.

Với sứ mạng cao và xa hơn, CNTB sáng tạo là lời giải đáp cho thực tế lâu nay về sự thua thiệt của nhiều người sau một thế kỉ của những cải thiện chất lượng cuộc sống. Ở rất nhiều quốc gia, tuổi thọ dự tính đã tăng đáng kể trong 100 năm trở lại đây.

Đó là một thế kỉ chúng ta được chứng kiến lượng người đi bầu cử, thể hiện chính kiến và tận hưởng quyền tự do kinh tế hơn bao giờ hết. Cho dù với gánh nặng của những vấn đề kinh tế chúng ta đang phải gánh ngày nay, chúng ta đang ở một bậc cao của phúc lợi nhân loại. Thế giới đã trở nên tốt đẹp hơn xưa rất nhiều.

Vấn đề là ở chỗ, tốc độ cải thiện của thế giới vẫn là quá chậm, và phúc lợi không giành cho tất cả mọi người. Có 1 tỉ người trên hành tinh của chúng ta sống ở mức dưới 1 đô la mỗi ngày. Họ không có đủ thức ăn dinh dưỡng, nước sạch và điện thắp sáng.

Những sáng tạo đáng kinh ngạc của khoa học như vác xin và chip vi mạch dường như không đến với 1 tỉ người đó. Đây là nơi các chính phủ và các tổ chức phi lợi nhuận can thiệp vào.

Theo cách nhìn của tôi, bản chất con người gồm hai động lực chính: lợi ích cho bản thân và quan tâm đến cộng đồng. CNTB đã gây dựng và phát triển lợi ích bản thân theo chiều hướng không những có lợi mà còn có khả năng duy trì cho tương lai, nhưng chỉ giành cho những cá nhân có khả năng thanh toán. Trợ cấp CP và các kênh từ thiện chăm sóc phần còn lại của thế giới: những người không có khả năng thanh toán.

Và thế giới sẽ mang lại những tiến bộ lâu dài đối với những bất cập lớn vẫn tồn tại ngày nay như AIDS, nghèo đói và giáo dục, chỉ khi các CP và tổ chức phi lợi nhuận góp phần của mình bằng cách đưa ra nhiều trợ cấp hơn, đặc biệt là các trợ cấp có hiệu quả.

Nhưng những cải thiện này sẽ xảy ra nhanh hơn và kéo dài lâu hơn nếu chúng ta hướng những nguồn lực thị trường, bao gồm những sáng kiến giành riêng cho việc đáp ứng nhu cầu của những người nghèo nhất, để chung sức với những nỗ lực của CP và các tổ chức phi lợi nhuận.

Chúng ta cần một hệ thống tốt hơn nữa để thu hút các nhà sáng chế và các thương gia. Theo lẽ thường, khi các công ty tham gia vào bất cứ hoạt động nào, họ cần có lợi nhuận. Đây chính là tâm điểm của CNTB. Đây không chỉ là việc tham gia vào các chương trình từ thiện hay đòi hỏi các công ty phải có đạo đức hơn.

Đây là việc cung cấp những động cơ thực sự để các công ty áp dụng chất xám theo những cách mới, vừa có khả năng kiếm lời lại vừa đem lại lợi ích cho những người bị bỏ rơi.

Điều này có thể tiến hành theo hai cách: các công ty có thể tự tìm ra các cơ hội riêng cho mình, hoặc là các CP và các tổ chức phi lợi nhuận có thể giúp tạo ra những cơ hội còn chưa tồn tại.

Catherine Trần (dịch từ TIME)

Cảm ơn bạn đã ghé thăm site của tôi! Bạn hãy để lại lời nhận xét (comment) của mình! Hoặc bạn cũng có thể đăng kí nhận bản tin RSS. Tôi hy vọng bạn thích site này của tôi và tìm được những thông tin bổ ích, và nếu có thể hãy thêm địa chỉ site này vào favorites của bạn để có thể ghé thăm lại. Cám ơn!

CHUYỆN CHỊ THỎ BÔNG

Bạn tôi, vợ về quê thăm mẹ. Anh ở nhà, vào đúng ngày chủ nhật, thì buồn. Alô cho một người bạn, và cả hai đi mát-xa.

Cô gái làm mát-xa cho anh rất xinh, mặt tỉnh bơ, vừa làm vừa kể chuyện cười. Cô kể chuyện chị thỏ bông đi lạc.
"Chị thỏ bông có chồng là anh thỏ bông. Một hôm chị thỏ bông đi vào rừng tìm cà rốt. Lúc quay trở ra thì bị lạc. Chị đi một đoạn thì gặp anh thỏ trắng. Chị hỏi, đường về nhà tôi là đường nào. Anh thỏ trắng bảo, 'muốn biết thì ở lại đây đêm nay'. Chị thỏ bông đành ở lại.

Ngày hôm sau, chị đi tiếp, mãi vẫn không thấy đường. Chị nhìn thấy anh thỏ nâu. Chị hỏi, đường về nhà tôi là đường nào. Anh thỏ nâu nói:'muốn biết thì ở lại đây đêm
nay'. Chị thỏ bông cắn răng ở lại đấy một đêm.
Hôm sau nữa, chị đi tiếp. Vẫn lạc đường. Lần này thì gặp anh thỏ đen. Chị đến hỏi, đường về nhà tôi là đường nào. Anh thỏ đen cũng nói, 'muốn biết thì ở lại đây đêm
nay'. Chị thỏ đen tặc lưỡi ở lại.
Sáng hôm sau, chị tỉnh dậy, và lên đường. Ði được một đoạn thì thấy nhà, với anh thỏ bông đang đánh răng trước cửa. Chị về nhà được hai hôm thì biết mình có mang.

Cô mát-xa đố: "Em đố anh, con của chị thỏ bông sẽ có màu gì?"
Bạn tôi đoán, cà phê sữa bông, khoang đen bông..., mãi cũng sai,
đành hỏi cô. Cô bảo: "Muốn biết thì ở lại đây đêm nay".
Ðương nhiên là bạn tôi không phải thỏ bông nên không ở lại. Chỉ cười khà khà, tí sau rút ví ra, cho tiền boa, và về kể tôi nghe, tấm tắc khen mãi cô gái massage tinh ranh làm anh buồn cười - cái việc mà cả mấy năm nay vợ anh không làm được.

*
Thưa chị em phụ nữ,
Không làm chồng cười được là một cái tội rất to. Nó khiến cho chồng các chị phải đi tìm nụ cười ở những nơi khác. Và đó là một cái quyền của đàn ông.
Cái này không phải là mình tôi nghĩ ra và phát ngôn. Mà điều này, báo (dành cho phụ nữ) nào cũng có nói. "Khi anh ấy có người khác, bạn hãy xem lại mình." Nghe như một châm ngôn.
Bởi vì các chị không biết kể chuyện chị thỏ bông, cho nên các anh phải đi nghe người khác kể lại câu chuyện ấy. Bởi vì các chị không biết mát-xa, cho nên các chị không thể cấm các anh đi mát-xa.
Bởi vì các chị không biết quá nhiều thứ nên các anh phải đi lấy kiến thức từ nơi khác. Bởi vì các chị biết quá nhiều thứ nên các anh sẽ đi phổ biến kiến thức cho nơi khác.
Bởi vì các chị quá hiền,
Bởi vì các chị quá dữ,
Bởi vì các chị quá ngăn nắp,
Bởi vì các chị quá bừa bộn...

Kiểu gì, như báo đã nói, cũng là lỗi của các chị thôi. Và báo (có lẽ đã ăn hối lộ của đàn ông) mà đề cao quá sức cái công dung ngôn hạnh, gần như đặt hẳn các chị lên bàn thờ, khiến các chị không leo xuống được để đấu tranh bình đẳng với đàn ông, cho nên các chị đành ở đó mà vui vầy với bếp núc cùng con cái.

Trong khi đó,
Thưa các chị,
Một món quà nhân ngày phụ nữ mà tôi muốn tặng cho các chị, dù mở ra các chị có thể nhăn mặt, thấy vô đạo đức, gói lại không nhận, là phần phân tích sau vụ việc chị thỏ bông vừa qua để các chị biết thực lực các chị đến đâu:

1. Các chị dễ rơi vào tình huống "chị thỏ bông" hơn các anh.
Có lẽ, chẳng ai nói cho chồng các chị biết rằng: phụ nữ có khả năng sa ngã hơn đàn ông rất nhiều. Lại không phải kiểu sa ngã ăn-bánh-trả-tiền-một-lần-rồi-quên như đàn ông, mà đây là sa ngã tinh thần, thương thương nhớ nhớ mà chồng các chị có biết thì chỉ có nát tim gan. Không báo nào răn đe người đàn ông rằng nếu anh cứ để bụng bia đi lại nghênh ngang trong nhà mà quăng quật vợ, thì vợ anh, tuy cúi mặt hiền thục nấu ăn trong bếp cho anh đó, nhưng tâm trí là hướng về người khác rồi; như một nơi an ủi, như một chốn yêu thương; chỉ rất may cho anh, rằng chị đã ở cái thế "bàn thờ" của phụ nữ Á đông, nên ít khi để cho mọi việc đến nơi đến chốn, chứ còn không thì...

2. Luôn có những người khác mà chị không biết
Chị thỏ bông chỉ cần đi ra đường cũng đã thấy muôn sắc thỏ đón chào mình. Anh thỏ bông có thể thấy vợ là nhàm, nhưng những anh thỏ khác thì không thế.
Các chị cũng thế, để ra một ngày nhìn quanh mình đi, rồi các chị sẽ thấy, nếu các chị bật đèn xanh, sẽ có vài người đàn ông mong được các chị cười với họ một cái, hay ăn một bữa cơm của các chị nấu, hay được các chị xoa đầu. Lâu nay các chị vẫn được giáo dục trở thành một bông hồng duy nhất cho một người duy nhất. Ðó hình như là chiến lược của cánh đàn ông. Ðàn ông không nói với các chị rằng, nếu càng nhiều người ngắm, thì họ càng quý bông hồng của mình. Không đời nào họ nói như thế. Họ chỉ muốn an toàn, nên cố hướng dẫn các chị nở mãi một cách, tỏa hương mãi một loại; loại nào, cách nào công dung ngôn hạnh tiết liệt nhất. Thế rồi sau đó, khi đã đúc được chị thành bông hoa nhựa rồi, họ lại chỉ muốn tìm đến những bông hoa dại biết kể
chuyện thỏ bông.
Thường bao giờ họ cũng bắt các chị lựa chọn: hoặc là hoa dại và không có anh ấy, hoặc là thành hoa nhựa và có anh ấy; các chị sẽ chọn ngay con đường hoa nhựa. Các chị không biết, rằng nếu các chị cứng đầu làm hoa dại, thì các chị sẽ không mất gì cả, mà còn kích thích người ta giữ các chị lại hơn.

3. Gia đình còn hay mất là do đạo đức các chị.
Chị thỏ bông có cái khả năng đi ba đêm về mà anh thỏ bông vẫn không biết, và trên đường có rất nhiều anh thỏ đen, nâu, trắng sẵn sàng rủ chị phiêu lưu. Cái gia đình thỏ bông thật ra còn hay mất là do chị, do đạo đức của chị đến đâu. Chị thỏ bông hoàn toàn có thể tạo ra những vụ việc đi lạc lần nữa để phiêu lưu mà chẳng mất gì. Nhưng trời phú cho chị thỏ bông (cũng như cho các chị em phụ nữ) cái khả năng nghĩ
về đạo đức rất mạnh, cho nên anh thỏ bông mới còn vợ cùng nhai cà rốt với mình.

**
Tóm lại:
Sau vụ việc chị thỏ bông này, hẳn các anh đã thấy mình cũng cần cảnh giác mà giữ vợ?
Bởi vì con đường hư hỏng của phụ nữ không cần mất công như các anh đâu. Theo một thống kê mật, những lời đề nghị của phụ nữ được chấp nhận tới 8/10, trong khi đàn ông chỉ có 1.5/10 mà thôi.
Bình đẳng với phụ nữ là cho họ biết vũ khí mà họ có, và để họ tùy nghi sử dụng sau khi đã cân nhắc được mất.
Hôm nay, nhân vụ chị thỏ bông, tôi lấy lại chút bình đẳng cho các chị.

Sưu tầm

Cảm ơn bạn đã ghé thăm site của tôi! Bạn hãy để lại lời nhận xét (comment) của mình! Hoặc bạn cũng có thể đăng kí nhận bản tin RSS. Tôi hy vọng bạn thích site này của tôi và tìm được những thông tin bổ ích, và nếu có thể hãy thêm địa chỉ site này vào favorites của bạn để có thể ghé thăm lại. Cám ơn!

TRIẾT LÝ CÀ PHÊ

Một người thầy già mời đám học trò cũ là những người thành đạt tới nhà uống cà phê. Ông bày ra những cái tách đủ loại: sang trọng, bình thường, đẹp, xấu và cả đồ nhựa. Khách chọn toàn những cái tách sang trọng, bỏ lại những cái tách tầm thường. Người thầy bèn nói:

“Các bạn thấy không? Ai nấy đều chọn những cái tách tốt nhất, để lại những cái xấu. Giành những điều tốt đẹp nhất cho mình là chuyện bình thường, nhưng đó là nguồn gốc của những vấn đề trong cuộc sống và làm tăng stress. Thực chất các bạn chỉ cần cà phê, nhưng một cách ý thức các bạn chọn những cái tách đẹp nhất. Các bạn còn để ý xem ai có cái tách đẹp nữa. Cái tách không làm tăng chất lượng của cà phê, có khi nó còn che giấu giá trị thật của thức uống, đôi khi nó khiến bạn phải trả tiền nhiều hơn...
Cuộc sống là cà phê. Việc làm, vị trí xã hội là những cái tách. Chúng chỉ là những công cụ chứa đựng cuộc sống. Chúng không xác định hay thay đổi được chất lượng cuộc đời mà ta đang sống. “Quá tập trung vào cái tách, ta quên thưởng thức cà phê. Hãy tận hưởng cuộc sống và nhớ rằng những người hạnh phúc nhất không có những điều tốt nhất nhưng họ biết làm ra những điều tốt nhất từ những gì họ có".

Sưu tầm

Cảm ơn bạn đã ghé thăm site của tôi! Bạn hãy để lại lời nhận xét (comment) của mình! Hoặc bạn cũng có thể đăng kí nhận bản tin RSS. Tôi hy vọng bạn thích site này của tôi và tìm được những thông tin bổ ích, và nếu có thể hãy thêm địa chỉ site này vào favorites của bạn để có thể ghé thăm lại. Cám ơn!

RONALDO (R7) CHƯA PHẢI LÀ CẦU THỦ LỚN!!!

Vậy là chú Bồ, ứng cử viên cho chức vô địch mà tôi khoái nhất đã "lên đường". Không như nhiều người khác, tôi thích Bồ vì đây là đội bóng được mệnh danh là "Brazil châu Âu", với một ông thầy Brazil chính hiệu và các cầu thủ gốc Brazil như Deco, Nani,... Thực tình thì Bồ đá hay, đẹp với một hàng tiền vệ "khủng" nhưng điểm yếu cố hữu lại là không có tiền đạo nào ra hồn cả. Với những cái tên Nuno Gomes, Postinga hay Pauleta,.. Bồ chưa thể vươn lên tầm vóc mới. Còn về R7? Có vẻ như anh chàng này đang được giới mộ điệu thế giới tung hô lên mây trong thời gian gần đây. Tuy nhiên theo suy nghĩ của tôi, còn lâu (mà cũng có thể chẳng bao giờ) anh ta có thể đứng chung đẳng cấp với R9 (Ro béo) và R10 (Ro hô).Để chứng minh quan điểm của mình, tôi xin giới thiệu với các bạn bài viết của tác giả Kiên Anh, đăng trên báo Bóng đá...

RONALDO CHƯA PHẢI LÀ CẦU THỦ LỚN!!!

Trong 30 phút đeo băng đội trưởng, Ronaldo hoàn toàn chìm khuất giữa vòng vây trắng. Cầu thủ được kỳ vọng nhất trước VCK EURO 2008 chính là nốt nhạc dở nhất trong điệu fado buồn bất tận của người Bồ Đào Nha…

1. Ronaldo vẫn không thể tỏa sáng trên đường tìm kiếm danh hiệu cùng ĐTQG. Trận chung kết trên sân nhà 4 năm về trước, bán kết World Cup ở đất Đức và giờ là tứ kết EURO, thất vọng càng dầy thêm với cầu thủ tự nhận là xuất sắc nhất thế giới.

Một cầu thủ lớn phải chiến thắng ở những giải đấu lớn, như Pele, Maradona, Platini, Zidane… “Nếu thực sự Ronaldo là một cầu thủ xuất sắc nhất châu Âu hoặc thế giới, cậu ấy phải chứng minh được điều đó tại VCK EURO năm nay. Đó là cách duy nhất để chúng ta đánh giá chính xác tài năng của cậu ấy”, phát biểu của M.Platini (chủ tịch UEFA) ít tháng trước vẫn còn nguyên giá trị.


Có người nói mùa giải 07/08 không ai thành công như Ronaldo ở đấu trường cấp CLB?! Nhưng khi tất cả trông đợi Ronaldo thể hiện thì anh đều thất bại. Hai pha sút 11m hỏng ăn trong trận bán kết và CK Champions League cho thấy Ronaldo luôn “cóng” khi phải chịu sức ép. May là cú trượt chân của Terry đã cứu “số 7”.

Thành công của Ronaldo trong màu áo M.U có dấu ấn rất lớn của Alex Ferguson và đồng đội. Ông thầy người Scotland cho phép Ronaldo hoạt động tự do, trong khi Rooney đóng vai trò “chim mồi” thầm lặng tạo khoảng trống cho “số 7” tỏa sáng. Số phận còn “ưu đãi” Ronaldo khi Messi và Kaka (cầu thủ số 1 và số 2 thế giới của FIFA năm 2007) phải vật lộn với chấn thương suốt mùa giải qua. Vì thế Ronaldo có thêm cơ hội nổi bật trong mắt các CĐV.

Alan Hansen (cựu đội trưởng của Liverpool, hiện là BLV của kênh truyền hình BBC, chuyên theo dõi bóng đá Anh) nhận xét: “Tất cả đều dành cho Ronaldo những tràng pháo tay tán thưởng, nhưng thực tế Rio Ferdinand mới là cầu thủ quan trọng và xuất sắc nhất của M.U mùa giải qua”.

2. Cùng là đội trưởng, nhưng ở St Jakob Park đêm 19/6 người ta thấy một Ronaldo thật bé nhỏ so với M.Ballack, ít nhất là ở khả năng chịu sức ép... Chợt nhớ R7 cũng nhạt nhòa như thế trước Ballack trong lần chạm trán ở vòng áp chót Premiership mùa giải qua (Ballack ghi 1 bàn và có 1 đường chuyền quyết định). Rõ ràng Ronaldo thiếu rất nhiều phẩm chất chuyên môn để có thể trở thành cầu thủ lớn!

“Tôi gặp vấn đề ở bàn chân suốt 3 tháng qua. Chấn thương ấy khiến tôi không thể thi đấu với tất cả khả năng của mình”, trong phòng họp báo sau trận đấu Ronaldo thanh minh với giới truyền thông. Phát biểu của R7 khiến tất cả những người có mặt cùng ồ lên với vẻ ngạc nhiên đầy châm biếm. Riêng tôi chợt nhớ đến anh chàng luôn tìm lý do khách quan bào chữa cho thất bại trong truyện ngắn “Giá không có ruồi” của Azit Nexin.

3. Khi thất bại trước người Đức vẫn còn nóng hổi và nước mắt vẫn chưa khô trên mặt các CĐV Bồ Đào Nha, Ronaldo dường như chẳng bận tâm gì lắm. “Real Madrid hãy đợi tôi 2 hoặc 3 ngày nữa. Tôi không phải người quyết định duy nhất, nhưng mọi việc sẽ sớm được giải quyết”, tiền vệ điển trai thổ lộ trên một tờ báo ở quê nhà.

Việc Ronaldo “ỡm ờ” về chuyện đi hay ở lại M.U trong suốt thời gian diễn ra VCK EURO, khiến ngay cả những người luôn ủng hộ anh cũng cảm thấy hết kiên nhẫn. Bất chấp Sir Alex (người đưa anh lên đỉnh cao) nài nỉ, R7 vẫn đang cắm đầu chạy theo tiếng gọi của đồng tiền.

Lại nhớ tới hình ảnh rất “biến thái” khi Ronaldo ăn mừng bàn thắng vào lưới CLB cũ Sporting Lisbon (tỏ ý khinh thưởng đồng đội một thời và CĐV), trong khuôn khổ Champions League mùa giải qua.

Nên nhớ, thành công của tiền vệ người Bồ Đào Nha luôn gắn liền vô khối tai tiếng bên ngoài sân cỏ. Rượu và gái điếm luôn song hành với những bước chân của R7. Đằng sau cái vỏ bọc hào nhoáng và những động tác đẹp mắt trên sân cỏ là một Ronaldo con trẻ đầy ngỗ ngược, kiêu căng và hiếu thắng…

Ở cái tuổi 23, trong thân xác người lớn, cậu bé ấy vẫn đang đi tìm thăng bằng trên sợi dây nối giữa thành-bại. Cầu thủ lớn ư? Ronaldo chưa phải!

Cảm ơn bạn đã ghé thăm site của tôi! Bạn hãy để lại lời nhận xét (comment) của mình! Hoặc bạn cũng có thể đăng kí nhận bản tin RSS. Tôi hy vọng bạn thích site này của tôi và tìm được những thông tin bổ ích, và nếu có thể hãy thêm địa chỉ site này vào favorites của bạn để có thể ghé thăm lại. Cám ơn!

ĂN XIN CÔNG SỞ: MỘT BIẾN THÁI ĐẠO ĐỨC MỚI?

1. Lừa đảo công khai kiểu bình thường

Trên đường Lý Thường Kiệt (Hà Nội) có một quán cơm. Họ chỉ bán hàng vào buổi trưa, cơm ở đây khá ngon và giá cả cũng hợp lý, khách lúc nào cũng đông nườm nượp, chủ yếu là công chức làm việc tại các văn phòng gần đó. Cơm ngon, khách lịch sự, chủ quán vui vẻ, hè phố rộng rãi… nói chung khó tìm được một nơi ăn trưa tốt như thế. Chỉ mỗi cái tội bị những “cái bang” đường phố “khủng bố”. Tôi nói như vậy không mang hàm ý miệt thị hay khinh rẻ những con người có vẻ thân phận kia. Nhưng tôi cũng không thể có cảm tình hay chấp nhận kiểu xin ăn một cách lỗ mãng của họ. Thật sự không thể, nếu không muốn nói rất bực mình! Ở chừng mực nào đó, họ như những kẻ lừa đảo công khai.

Cái chuyện ăn xin ở phố phường bây giờ đã thành quá quen thuộc. Họ là ai? Có phải là những người mất khả năng lao động, bệnh tật, thiểu năng..? Không! Ít ra là không hoàn toàn như vậy! Những người ăn xin tôi mới gặp đây - họ khỏe mạnh, hoạt bát như bất cứ người bình thường nào. Phải nói rằng, họ còn tinh ranh và khôn ngoan hơn rất nhiều người bình thường. Nhưng, họ lại ăn xin! Thật kỳ cục và vô lý, thế nhưng đó đã trở thành hình ảnh quá quen thuộc ở phố phường.

Cái cung cách xin của họ cũng khác xưa rất nhiều. Họ không đánh vào lòng trắc ẩn, không làm cho người khác thương hại mình, cũng không tạo cho mình một hình thức thảm hại… mà họ “khủng bố”. Dùng từ “khủng bố” ở đây cũng không có gì quá đáng. Ai đời người ta đang ăn cơm, thì mình lại đứng ở cạnh, luôn miệng xin. Đại loại như: Chú ơi! Cô ơi! Anh ơi! Cho tôi xin miếng thịt, cho tôi xin bát cơm… Cứ thế họ đứng cạnh nài nỉ, kiên nhẫn, trơ trẽn, lì lợm, bặm trợn, ngỗ ngược… Bằng mọi cách gây phiền nhiễu cho người bị xin. Trời đánh còn tránh miếng ăn! Ấy là các cụ dạy thế, và bọn họ biết lợi dụng cái lúc thật nhạy cảm kia để hành nghề. Quả thực, lúc đó không cho không được, mà có lớn tiếng đuổi người ta thì thành ra mình ác quá. Thế là cho, nhưng đang ăn cơ mà. Không thể trút cho họ những miếng thức ăn trên bàn. Thế là phải cho cái khác – tiền chứ còn gì nữa. Còn nếu ai không cho, họ cứ đứng đó – đứng mãi – đứng một cách thách thức – đố các người ăn ngon miệng đấy. Hờ! Hờ! Tôi chơi cái kiểu ấy cho biết mặt! Có tức cũng đố dám buông bát mà mắng.

Cũng có vị nóng tính quát lớn: "Cút ngay!" Tức thì cả cái quán cơm hè phố, toàn những trí thức, áo trắng cổ cồn đổ dồn mắt về người đó. Và chỉ đợi có thế, vị ăn xin nọ nhăn nhó, rũ xuống, chảy ra, tan ra, bê bết ra… theo kiểu ăn vạ. Người vừa quát sợ tái mặt vì nhỡ nó lăn đùng giãy đành đạch thì mất mặt phải biết. Thôi thì quẳng cho vài đồng biến đi cho đỡ tức.

Đấy mới là một dạng chơi kiểu lỳ, còn một dạng khác chơi kiểu bẩn mới trên tài. Nào, ta ăn mặc rách rưới, đầu tóc rối mù, quần áo hôi thối… nói chung cái gì liên quan đến bẩn là bôi vào người. Thế rồi các ngươi đang ăn à!? Ta đứng cạnh cho biết mặt! Hờ hờ… Chơi kiểu này có vẻ hơi cùn nhưng hiệu quả ngay lập tức. Miếng cơm, đĩa thịt trên bàn các ngươi sẽ trở nên vô nghĩa vì ta đang bẩn. Có cho không thì bảo?! Tất nhiên, gặp kiểu thế chỉ còn cách cho vài đồng rồi “xin” anh (chị, cháu, cô, bác…) đi cho tôi còn ăn. Thế là ta thắng! Thắng một cách tuyệt đối. Đừng tưởng, cánh ăn mày chúng tôi chỉ có cách làm các người thương hại đâu nhé, cách ấy xưa rồi, con người ta bây giờ khó xúc động bằng trái tim thì ta cho các người căng thẳng cái óc, mệt óc, nhọc óc… phải xì tiền ra. Hà hà… Cách này thật hiệu quả!

Và cũng không chỉ ở cái quán cơm ở phố Lý Thường Kiệt kia đâu, ngay ở cái thành phố Hà Đông nhỏ nhắn, cứ mỗi buổi sáng ngồi uống cà phê ở đó đếm cũng phải vài chục lượt các vị ăn mày kiểu khủng bố ấy đi qua. Thứ nhất là các “cái bang nhí”. Chúng bé nhưng thật tinh ranh, nhìn chúng sẽ thấy rõ việc đi “khất thực” kia đã trở thành nghề và cái nghề này chắc chắn do những kẻ lớn xác đào tạo. Chúng bị những kẻ lớn xác nhưng lười nhác, tàn độc lợi dụng để kiếm tiền. Sự trong trắng ngây thơ vốn có của chúng biến mất, thay vào đó là bộ mặt lì lợm, ráo hoảnh và đóng kịch một cách rất bài bản. Chúng sấn tới, chìa cái mũ ra và xin: chú ơi, cho cháu xin vài đồng… Nếu ai đó rút tiền ra cho ngay vì thương hại, tôi xin cam đoan chỉ một phút sau lại một “cháu” nữa xuất hiện để diễn lại cái kịch bản kia – cho cháu xin vài đồng. Và thế là cả buổi sáng nếu cứ ban phát như thế tôi cũng xin cam đoan các vị sẽ mất không dưới trăm ngàn, vì chúng đông vô kể.

Còn nếu các vị không cho ư? Được rồi, các “cháu” sẽ có cách: đứng như trời trồng, đứng mặt lạnh te, đứng không thèm xin nữa, đứng cho đến mặt trời lặn cũng được… Và tất nhiên cuộc cà phê buổi sáng của các chú sẽ mất hết sự thú vị vì có một chú (cô) nhóc đứng “hầu” lì lợm như thế. À, nếu vị nào trợn mắt, quát lên thì tự mà xét lại bản thân đi nhé. Trông lịch sự thế kia, có vẻ nhiều tiền thế kia mà lại không cho một đứa trẻ ăn mày một đồng à. Còn nếu, vẫn không cho mà thi gan với “cháu” thì cũng có cách như: thôi thì chú cho cháu xin điếu thuốc, hoặc cháu khát quá cho cháu xin cốc nước, rồi thì chú có mỏi lưng không cháu xoa bóp cho…, nói chung các “cháu” sẽ làm phiền các vị bằng đủ mọi chiêu thức: tình cảm, thách thức, đổi chác… Cứ thế đến bao giờ chịu xì tiền ra thì thôi.

Đó mới chỉ là đám trẻ ranh, một lát sau lại xuất hiện một già, một trẻ cả hai đều rách rưới, méo xệch. Rồi cũng lại diễn vở kia. Ừ thì nếu các vị lại xì một ít tiền lẻ ra cho xong chuyện. Thì, một lát sau, cũng lại xuất hiện một già một trẻ khác, hoặc hai trẻ, hoặc một già, hoặc hai già… tất cả vẫn diễn cái vở kia. Có ông bạn của tôi đã thống kê từ 8h đến 9h30p sáng, cả thảy 14 vị “ăn mày” kiểu thế đi qua. Anh ta thốt lên: nước mình nhiều ăn mày thế! Và vội vã sửa lại: nước mình nhiều người làm nghề ăn mày thế! Xem ra cách sửa của ông bạn tôi là đúng. Họ không phải ăn mày, họ là những người hành nghề ăn mày. Tất nhiên việc hành nghề ăn mày không xa lạ và cũng không chỉ ở nước mình, nhưng tôi tin ở ta có lẽ nhiều hơn cả. Rồi cũng có vị nhà báo đổ công tìm hiểu, xâm nhập vào thế giới cái bang kia, viết ra những phóng sự về họ và rồi cũng ngao ngán thốt lên: sao cuộc đời nhiều thứ lạ thế! Chỉ khổ những người phải đi ăn xin thật, mà không biết ở phố phường này còn người đi ăn xin thật nữa không?

Quả đúng thế, những người đi ăn xin thật có lẽ không còn nữa. Bởi nếu phải đi ăn xin thật, họ sẽ chẳng bao giờ như vậy. Và khi ta móc một đồng tiền lẻ để đưa cho những vị ăn mày kia, bỗng chúng ta nghi hoặc: có lẽ mình bị lừa. Phải nói rằng, ai cũng mang một cảm giác bị lừa khi bố thí cho một vị cái bang ngoài đường phố. Nhưng cũng phải cho họ nếu như không muốn bị phiền toái. Vì thế, gọi họ là những kẻ lừa đảo công khai cũng không có gì sai.

Có người bảo, cái gì làm mãi cũng sẽ thành nghề. Nhưng tôi thấy, nếu ăn xin là một nghề thì đó sẽ là một sự sỉ nhục lớn nhất đối với loài người. Vì cái phương thức lao động bẩn thỉu kia đã hạ con người xuống dưới mức động vật!

2. Lừa đảo công khai kiểu công sở

Tôi xin chuyển câu chuyện từ hè phố Lý Thường Kiệt vào công sở nhà nước. Vì ở đó cũng không ít các vị ăn mày, hay lừa đảo kiểu công khai ngoài đường phố kia. Tôi nói ở công sở nhà nước vì nếu cái công sở ấy của tư nhân hay nước ngoài người ta sẽ không bao giờ chấp nhận. Chỉ có ở những công sở nhà nước, đặc biệt ở những cơ quan sống bằng ngân sách nhà nước mới có. Họ là ai? Thật khó nhận ra vì họ không phải cái bang ngoài đường phố, họ không ăn mặc rách rưới, hay có kiểu đứng thi gan với thần kinh người khác. Bề ngoài họ cũng như bất kỳ chúng ta, những công chức mẫn cán với công việc. Thậm chí bề ngoài của họ còn hào nhoáng và miệng lưỡi của họ còn lọc lõi hơn những người bình thường khác.

Bao giờ họ cũng nói: tôi đã cống hiến ngần ấy năm ở ngành mà chỉ được hưởng như thế thôi ư? Chế độ nhà nước thật eo hẹp, thật ít ỏi so với những gì tôi đã cống hiến cho công việc! Tôi chưa thấy mức lương nào thấp như ngành của tôi v.v và v.v.

Nhưng, kì thực những kẻ như thế và ở cái vị trí của ngành kia nếu có hoặc không có anh ta cũng thế. Thiếu đi vị trí của anh ta mọi việc vẫn diễn ra bình thường, nếu không muốn nói còn tốt hơn. Anh ta chẳng làm việc gì, hoặc chẳng bao giờ được giao một việc gì nhưng sẽ chẳng ai đuổi anh ta vì chưa đến tuổi nghỉ. Và cũng chẳng một thủ trưởng cơ quan nhà nước nào muốn dây vào kiểu người như thế.

Có vị thủ trưởng của một cơ quan nhà nước đã đúc rút như sau: đó là những bộ “hài cốt” của cơ chế, tôi không bao giờ đụng vào họ. Cứ để họ nhận lương cho đến lúc về hưu cho êm chuyện. Đúng là không thể đuổi họ, vì đối chiếu với tất cả những tiêu chuẩn của một công chức, họ đều đầy đủ: bằng cấp, tuổi tác, sức khỏe… tất cả đều ổn, chỉ mỗi cái chuyên môn hoặc sự năng động là không có, mà nếu có họ cũng chẳng bao giờ thể hiện ở công sở cả.

Cũng có vị thủ trưởng vì muốn thay đổi sự thật buồn bã này đã làm một cuộc thanh lọc, hay vẫn thường được gọi: tinh giản biên chế. Vì thế hơn chục người được đưa vào danh sách tinh giản kia. Nhưng ngay lập tức vị thủ trưởng có cái đầu muốn thay đổi ấy gặp phiền toái và gặp cả sự thi gan lỳ lợm của họ. Hàng trăm lá đơn khiếu nại, kể lể, tố cáo được gửi đi. Rồi hàng ngày anh ta phải chịu những trận “khủng bố” bằng miệng lưỡi của những vị thừa nọ. Và nó thể hiện ở mọi hình thức cũng na ná với những tay ăn mày lì lợm ngoài phố.

Họ gõ cửa và dõng dạc lên tiếng: tôi muốn gặp thủ trưởng, tôi muốn hỏi cho ra nhẽ tại sao chúng tôi lại phải nghỉ sớm, chúng tôi đã cống hiến ngần ấy năm, chúng tôi đến cơ quan này trước anh rất nhiều, chúng tôi đã qua bao đời thủ trưởng mà chưa bao giờ có chuyện như vậy… Cứ thế, ngày này qua ngày khác, tháng này qua tháng khác, sáng trưa chiều tối, ở cơ quan cũng như nhà riêng, tất tần tật họ muốn hỏi cho ra nhẽ. Chỉ khổ cái vị thủ trưởng muốn đổi mới kia ăn không ngon, ngủ không yên vì sự “khủng bố” một cách không khoan nhượng của họ. Và cuối cùng, anh ta xin đầu hàng! Không thể loại bỏ được những bộ “hài cốt” ấy. Thôi thì lựa mà làm, nếu có phải trả lương thì cũng là tiền của nhà nước chứ có phải của anh đâu. Cứ đà này không khéo cái ghế thủ trưởng cũng lung lay thì thiệt. Kệ! Cứ lựa mà làm cho yên.

Thế rồi mọi chuyện lại phải bình thường. Những vị có thể gọi là ăn mày kia vẫn ở lại và vẫn cái điệu đã nhiều năm cống hiến ấy, họ vẫn lĩnh lương, đến kỳ vẫn tăng lương đều đặn. Buổi sáng họ đến cơ quan “làm việc”, buổi chiều họ lại đi uống bia và lại cái giọng cống hiến kể lể ấy. Tất cả những người như thế - kiểu ăn mày công sở ấy chúng ta đều nhận ra khi được làm việc với họ. Và chúng ta đều thấy: nếu thiếu họ, công việc vẫn bình thường và còn tốt hơn. Nhưng chẳng ai nỡ hành động vì họ là ăn xin mà, ai lại đối xử tàn nhẫn với một kẻ ăn mày!

Nếu đem ra so sánh, những kẻ ăn mày ngoài đường phố có lẽ còn phải bỏ nhiều công sức hơn vì ít nhiều họ còn phải đóng kịch và chịu đựng sự coi thường. Nhưng ở đây, những vị ăn mày cao cấp này vẫn bóng lộn, vẫn kiêu ngạo, chẳng thèm đóng kịch nhưng vẫn xin được.

Và nếu có giống nhau chỉ có một điểm: đó chính là sự “khủng bố”.

A Sáng (Vietimes)

Cảm ơn bạn đã ghé thăm site của tôi! Bạn hãy để lại lời nhận xét (comment) của mình! Hoặc bạn cũng có thể đăng kí nhận bản tin RSS. Tôi hy vọng bạn thích site này của tôi và tìm được những thông tin bổ ích, và nếu có thể hãy thêm địa chỉ site này vào favorites của bạn để có thể ghé thăm lại. Cám ơn!

NGƯỜI VIỆT XẤU XÍ: TRE VN TRONG THẾ KỶ 21

Nói như ai đó, đã ngàn đời nay tre và người là đôi tri kỷ. Tre mọc thành bụi, thành bờ, thành lũy trong mọi làng quê. Nhà thơ Nguyễn Duy trong bài "tre xanh" có câu " thân gầy guộc lá mong manh, mà sao nên lũy, nên thành tre ơi". Người nông dân hàng năm vào dịp cuối hè xuống ao xúc bùn đổ vào gốc tre để tre giữ màu xanh vĩnh cửu, để tre đẻ thêm những lứa măng cho ấm bụi ấm bờ. Đổi lại, tre giúp người làm nên những ngôi nhà mộc mạc, với những vì kèo, cột chống, tường vách từ tre. Những chiếc đòn gánh tre người nông dân bao đời đã dùng để gánh tất cả nỗi nhọc nhằn trên đôi vai gầy trong suốt cuộc đời làm lúa, cho mỗi năm hai vụ lại gánh hạt vàng về chất đầy các bồ, các thúng bằng tre.

Người nông dân hàng năm vào dịp cuối hè xuống ao xúc bùn đổ vào gốc tre để tre giữ màu xanh vĩnh cửu, để tre đẻ thêm những lứa măng cho ấm bụi ấm bờ. Đổi lại, tre giúp người làm nên những ngôi nhà mộc mạc, với những vì kèo, cột chống, tường vách từ tre. Những chiếc đòn gánh tre người nông dân bao đời đã dùng để gánh tất cả nỗi nhọc nhằn trên đôi vai gầy trong suốt cuộc đời làm lúa, cho mỗi năm hai vụ lại gánh hạt vàng về chất đầy các bồ, các thúng bằng tre. Cái cối tre mà trên trái đất này, ngoài nông thôn Việt Nam ra ắt hẳn chẳng còn nơi nào có nữa, là một vật dụng biểu tượng cho sự no ấm hạnh phúc dưới mỗi căn nhà. Nó đứng tĩnh lặng phần lớn thời gian ở xó bếp hay góc hiên nhà, dáng phồn thực trong chiếc váy được làm từ tre, từ nứa. Chiếc cối xay giản dị đó bao đời nay còn là chiếc máy biết hát trong mỗi gia đình, vì mỗi khi nó cất lên lời thì đó là lời của bài ca no ấm, làm rạng rỡ các khuôn mặt nhễ nhại mồ hôi, làm ấm áp lửa rơm hồng trong bếp với hương cơm nồng nàn lan tỏa từ chiếc nồi đang lục bục sôi và lèn chặt căn nhà bằng tiếng cười con trẻ. Chiếc giường tre đơn sơ ấm áp là người bạn tâm tình của mỗi nông dân từ thuở lọt lòng cho đến lúc về cùng tiên tổ. Trong các cuộc chiến giữ nước, giữ làng khỏi các thế lực ngoại xâm, tre vừa là thành lũy, vừa là vũ khí. Người nông dân dùng tre làm gậy tầm vông, hoặc vót tre làm cây chông đánh giặc. Trên trái đất này không biết còn ở đâu có cây gì gắn bó, tận tụy với người như cây tre Việt Nam nữa hay không.

Tre không chỉ quây thành tổ ấm cho mỗi gia đình mà nó còn che trở. Thế gian đã bao lần chao đảo, tre vẫn xanh và giữ cho tâm hồn Việt chẳng bị đổi thay. Một ngàn năm Bắc thuộc, dân tộc Việt vẫn là dân tộc Việt.

Chiếc giày vải màu chàm không thay được đôi guốc mộc một quai. Rồi một trăm năm Pháp thuộc, tiếng còi tàu lanh lảnh của văn minh công nghiệp phương Tây cũng chẳng làm người nông dân Việt Nam thức giấc. Vải vẫn nhuộm nâu, răng vẫn nhuộm đen, cả một đời người vẫn quen đi đất. Hình như chẳng có nền văn minh ngoại lai nào có thể vượt qua nổi lũy tre xanh. Đó cũng chính là điều làm nên sức sống Việt mãnh liệt bao đời, không thể dập vùi bằng bão tố mưa sa, cũng như tre luôn đứng vững trước phong ba bão táp.

Xét về mặt đa dạng thực vật thì tre thuộc về họ cỏ với đặc trưng không thể trộn lẫn là thân rỗng và chia thành nhiều đốt. Một loại cỏ khổng lồ, cùng họ với những người anh em khổng lồ khác như cau, dừa, thốt nốt, cọ. Có thể, với xuất xứ từ cỏ nên tre có sức sống phi thường, lớn nhanh đẻ mạnh. Tre không dừng ở việc được dùng để dựng nhà, làm các vật dụng hàng ngày. Tre còn cùng người chia sẻ ngọt bùi đắng cay. Măng tre không chỉ nuôi sống người trong những hoàn cảnh khó khăn mà cả khi mâm cao cỗ đầy măng cũng chẳng nỡ chối từ góp mặt. Có một loại cỏ khác mà người Việt chúng ta thường dùng để chế biến thành một số món ăn dân dã trường kỳ. Đó là rau muống. Nhờ Trời, khí hậu nóng ấm nên các loại cỏ mọc tốt tươi, tuy chúng chẳng dinh dưỡng là bao nhưng chúng lành, có thể nuôi người qua cơn bĩ cực. Cũng nhờ có điều kiện thiên nhiên ưu đãi nên trong các làng quê Việt Nam bao đời nay phổ biến duy nhất một lối sống tự cung tự cấp mà gia đình là một đơn vị. Hình mẫu của một đơn vị sản xuất từ bấy lâu nay có thể hình dung như sau. Đó là một cặp nông dân, một vợ, một chồng cộng bầy con thơ, ít thì bốn, năm, nhiều thì một tá. Mỗi đơn vị sản xuất đó sống trong một mái nhà riêng biệt, được quây kín bằng những rặng tre. Trước cửa nhà là mấy cây cau thẳng tắp, tạo cảnh quan đẹp không kém gì tre, vừa dùng để hứng nước mưa, vừa để lấy quả têm trầu cho mọi khởi đầu câu chuyện. Dưới khóm tre già cuối vườn, người bạn thân thiết nhất của nhà nông đang bỏm bẻm nhai sau một ngày cày bừa vất vả. Bữa cơm đạm bạc bao đời chỉ có cơm độn khoai, độn sắn, tô cà muối mặn, bát canh rau muống hái ở bờ ao, đĩa cá lép bắt ở ngoài đồng rang mặn. Người Việt chúng ta có thói quen bắt chước lẫn nhau. (Thói bắt chước ấy đến bây giờ vẫn thường trực trong mỗi chúng ta. Nếu ta biết phát huy thói quen này để làm công nghệ thì chắc là thành đạt). Nhà bên cạnh nuôi con gì, trồng cây gì thì nhà mình cũng nuôi cũng trồng như vậy. Vì thế, mỗi nhà tự sản, tự tiêu, chẳng mấy khi có nhu cầu trao đi bán lại. Đấy, bức tranh cuộc sống nông thôn Việt nam bao đời nay na ná như vậy. Người nông dân sống giữa các bụi cỏ khổng lồ, che lấp cả tầm con mắt, cấy cỏ lấy hạt nấu cơm, ra bờ ao hái cỏ về để luộc, buổi tối ánh đèn dầu không hắt ra khỏi rậu tre, đèn nhà nào nhà nấy rạng.

Giờ đây người ta luôn nói đến những cụm từ như toàn cầu hóa, hội nhập kinh tế thế giới, cạnh tranh toàn cầu Trái đất trở nên chật chội vì tham vọng của con người đã trở thành mối hiểm họa nội tại khôn lường nhân loại đã bị tiêm nhiễm chủ nghĩa tiêu xài đến mức trở thành con nghiện, liệu còn ai có thể đứng ngoài trào lưu toàn cầu hóa ấy, cái trào lưu mà người ta thường ví với làn sóng thứ ba. Nói một cách chân thành, nếu đứng được ngoài vòng xoáy ấy thì cũng đáng để đứng ngoài vì một cuộc sống bình an, gần gũi và hòa đồng với thiên nhiên. Nhưng, tình thế bây giờ cũng gần giống như giữa thế kỷ 19, khi đó ông cha chúng ta muốn nước nhà độc lập, muốn sống bình yên dưới rặng tre xanh nhưng xu thế xâm chiếm thuộc địa của chủ nghĩa đế quốc khiến đế quốc Pháp đã không mời mà đến. Bây giờ khái niệm độc lập đã trở nên ngày càng mờ nhạt. Nếu ta muốn giếng nước của ta trong sạch, bầu không khí của ta trong lành thì điều đó cũng không còn trong tầm kiểm soát của riêng chúng ta vì mưa a xít đang là toàn cầu, ô nhiễm khí quyển không giới hạn ở riêng từng châu lục. Vì vậy, làn sóng lần này sẽ dữ dội, tre Việt Nam chắc cũng không thế đảm đương nổi nhiệm vụ "bảo toàn tính bất biến của tâm hồn và văn hóa Việt" như các lần trước đó. Hội nhập là một tất yếu của thời đại. Điều đó cũng có nghĩa là chúng la phải chấp nhận các qui luật của kinh tế thị trường, một luật chơi mà cha ông chúng ta khinh miệt, còn chúng ta mới được làm quen nhưng vẫn mang trong mình theo hội chứng di truyền những thói quen những tính cách không phù hợp với nền kinh tế dựa trên cạnh tranh, nhất là trong điều kiện phải cạnh tranh với những người đã đi trước dân mình hàng nhiều thế kỷ. Tôi hay nghĩ với nhiều trăn trở về khả năng thích nghi của dân tộc ta với hoàn cảnh mới này. Thẳng thắn mà nói, dân ta có nhiều đức tính tốt đẹp. Tuy vẫn biết dân mình rất có cảm tình với việc được khen, nhưng khen, nhất là tự khen thường làm cho con người ngái ngủ. Vì vậy, chúng ta cũng cần biết mình là ai, ở đâu so với người ngoài để mà cố gắng. Thế giới đã nói nhiều đến sức mạnh văn hóa của các dân tộc. Cuộc chiến cạnh tranh kinh tế lần này đòi hỏi dân mình phải lột xác một lần nữa để có một sức mạnh mới, mà sức mạnh lần này phải dựa trên những đức tính, những phẩm chất mang tính thời đại, mà vị trí số một phải là tinh thần năng động và sáng tạo. Cần phải nói thẳng ra rằng, do cái phương thức sản xuất theo kiểu tự sản, tự tiêu của mỗi gia đình nông dân mà bao đời nay đã hình thành trong cha ông chúng ta một số tính cách không thể chấp nhận vì những tính cách đó không ít thì nhiều đang tạo ra những vật cản nội tại khiển nền kinh tế Việt Nam dễ mất đi thế mạnh cạnh tranh. Có thể kể một số tính cách khiếm khuyết chính của người mình như sau:

1 Tinh thần cộng đồng yếu kém
2 Khinh miệt kinh doanh
3 Ít cởi mở
4 Nhút nhát, tự ti
5 Tinh tướng
6 Dĩ hòa vi quí
7 Sĩ hão
8 Đố kị
9 Khôn lỏi
10 Dối trá

Ở đây, số thứ tự không ngầm chỉ tính nghiêm trọng mà chỉ có ý nghĩa để tóm tắt các suy luận ở phần tiếp theo bằng sơ đồ "huyết thống" cho dễ theo dõi. Theo cảm nghĩ được nhiều người chia sẻ thì quá trình hình thành những khiếm khuyết kể trên có thể lý giải phần nào như sau. Có hai yếu tố cơ bản có tính quyết định đến sự hình thành của 10 khuyết tật kể trên.

a. Một là, thói quen ăn uống, đúng hơn là chế độ dinh dưỡng của người Việt chúng ta trong suốt thời gian tồn tại và phát triển chủ yếu dựa trên nền các thức ăn có nguồn gốc thực vật. Cho đến tận hôm nay, nhiều người dân nước ta sống tại các vùng nông thôn, kể cả các vùng không thiếu lương thực, vẫn cho rằng, điều quan tâm số một của bữa ăn là phải no, nghĩa là chất bột phải đủ để mất đi cái cảm giác đói. Thức ăn vẫn là thành phần phụ, mà nếu có thì cũng phần nhiều là rau, là củ. Điều này đã được nhắc đến ở trên một cách trào phúng rằng, người Việt chúng ta từ lâu đã sống giữa các bụi cỏ khổng lồ (tre, cau, dừa), ăn các sản phẩm cũng từ cây cỏ (lúa, măng, rau muống). Cái chế độ dinh dưỡng dựa trên nền thực vật, thiếu đạm triền miên ấy có thể là nguyên nhân chính dẫn đến tinh cách khá nhút nhát có phần tự ti của chúng ta. Mà một trong những hậu quả của tính nhút nhát, tự ti ấy là lối ứng xử thiên về kiểu dĩ hòa vi qui, an phận thủ thường. Cái cách ứng xử đó làm cho con người dễ trở thành thụ động, mất đi gần hết sự nhiệt tình thúc đẩy tinh thần năng động sáng tạo, một yếu tố có tính quyết định đến sự tiến bộ xã hội ở mọi nơi, mọi lúc. Không biết có phải chính sự thiếu chất đạm triền miên đã là nguyên nhân chính dẫn đến sự trì trệ trong cách tư duy của ông cha chúng ta, khiến xã hội ít cỏ sự tiến bộ trong những năm dài phong kiến hay không. Tôi không đủ kiến thức về sinh vật học, nhân chủng học, tâm lý học để khẳng định điều phát biểu về mối liên quan giữa chế độ ăn uống và tính thụ động của con người như trình bày ở đây là có cơ sở hay không có cơ sở hoặc đúng đến mức nào. Nhưng từ quan sát thực tế, không chỉ giới hạn trong thế giới con người, tôi có cảm giác mối liên hệ ấy phần nào là có cơ sở.

b. Yếu tố quyết định thứ hai chính là phương thức canh tác tự sản, tự tiêu của mỗi gia đình nông dân Việt Nam từ bao đời nay đã kiến tạo nên nhiều tính cách liệt kê trong bảng tổng kết ở trên. Tính cộng đồng yếu kém là hệ quả đầu tiên của phương thức sản xuất tự cung tự cấp.

Nói đến tính cộng đồng ở đây là nói đến sự hợp tác trong việc thúc đẩy sản xuất. tinh thần đoàn kết vì mục đích chung trong phát triển kinh tế. Điều này không có gì mâu thuẫn với những khẳng định rằng dân ta có tinh thần đồng tâm hiệp lực, anh dũng trong cuộc chiến chống thiên tai hay chống giặc ngoại xâm. Tại những thời điểm, những tình huống mà cả cộng đồng phải đối mặt với sự lựa chọn giữa sự sống và cái chết thì mục tiêu phải sống đã đoàn kết được tất cả mọi người nông dân Việt Nam. Trong những trường hợp như vậy, người Việt chúng ta thể hiện được tinh thần đoàn kết dân tộc, cùng chung một mục tiêu, sẵn sàng hy sinh cho nhau và vì nhau. Nhưng, khi đã an bình thì mỗi người lại chui vào cái tổ kén "nhà mình với thói quen chỉ chăm lo cho nồi cơm manh áo của riêng mình như một lẽ thường tình phải vậy. Phải chăng đây cũng là nguyên nhân chính khiến nhà nước phong kiến Việt Nam chưa bao giờ thật sự hùng mạnh trong những khoảng thời gian hòa bình để đủ sức ngăn đe kẻ thù xâm lược phương Bắc. Ngày nay, một biểu hiện vô cùng thất vọng và rất đáng lo ngại khi mà nhiều doanh nghiệp Việt Nam không biết đặt lợi ích của đất nước lên hàng đầu trong làm ăn, buôn bán với các công ty nước ngoài. Họ sẵn sàng bán rẻ quyền lợi của các doanh nghiệp bạn, nếu thấy mình có lợi, mà chữ mình ở đây không hiếm khi chỉ là một cá nhân hay là một nhóm.

Một con đẻ trực tiếp khác của cung cách tự sản tự tiêu là thói quen miệt thị kinh doanh, nhất là kinh doanh thương mại. ông cha ta đã xếp những người làm kinh doanh ở bậc thấp nhất trong các tầng lớp xã hội. Những người làm kinh doanh bị coi là những kẻ lười nhác, tham lam, chẳng chịu làm gì, sống bằng buôn gian bán lận. Và không khuyến khích kinh doanh nên không có động lực cho sự ra đời của các phương thức sản xuất tiên tiến khác, và hậu quả là "văn hóa Một " : một mình, một cuốc, một thửa ruộng, một khoảng sân con tồn tại thường có khi tiếp khách, nhất là với người nước ngoài là biểu hiện của tính cách cởi mở. Đó đúng hơn là kết quả của một sự kết hợp khá phức tạp, một món lẩu của các đặc tính nhút nhát, tò mò và sĩ diện.

Cặp vợ chồng già, một kẹt xỉn, một gàn dở nói trên, đôi uyên ương bảo thủ vả cam phận với cảnh đói nghèo chất đạm cùng với hai đứa con, một đứa ốm yếu về tính cộng đồng (1) đứa thứ hai (2) Chỉ lấy sự phỉ báng kinh doanh làm vui, đã sản sinh ra các hậu duệ với nhiều khuyết tật. Khôi hài nhất có lẽ là trường hợp hai đứa chắt sinh đôi của họ do đứa cháu đích tôn, tức cái thằng ít cởi mở sinh ra. Hai cái thằng chắt khác nhau như nước với lửa về bản chất, thông thường không thể sống chung với nhau dưới một mái nhà. Thế mà chúng lại là cặp song sinh cùng một phôi, sống quấn quýt bên nhau như hình với bóng. Thằng anh tên là Nhút nhát, tự ti (4), còn thằng em lại vô cùng lém lỉnh, coi trời bằng vung, luôn tự mãn, khinh thường thiên hạ. Đó là thằng Tinh tướng (5) người bố ít nói, chẳng mấy khi có nhu cầu giãi bày tâm sự với ai sinh ra đứa con tự ti thì cũng dễ hiểu theo qui luật di truyền. Nhưng, có một đứa con tinh vi mà lại song sinh với người anh nhút nhát thì cũng hơi khó hiểu. Song, nếu suy nghĩ sâu hơn một chút thì lại thấy điều đó cũng chẳng có gì khó hiểu. Bởi vì, một khi người thân sinh ra nó ít cởi mở, luôn có tư tưởng hướng nội thì ông ta sẽ không biết thiên hạ ra sao, thấy vòm trời chỉ nhỉnh hơn khoảnh sân nhà mình chút đỉnh nên lầm tưởng mình là thứ tinh túy nhất. Mà đã nghĩ như vậy thì cũng sẽ di truyền được vậy. Vì thế mà thằng Tinh tướng đã sinh ra như một hậu quả của sự thiếu cọ sát, thiếu giao du thiếu chia sẻ nên chẳng biết được ai ngoài mình, bởi lẽ người bố chẳng khi nào ra khỏi làng quê, còn khi ở trong sân thì tầm nhìn bị lũy tre che khuất. Buồn một nỗi là thằng Nhút Nhát lại được bố phân làm việc xã giao, còn thằng Tinh tướng lại lo công việc bếp núc trong nhà. Vì thế, thằng Tinh tướng lại càng tinh tướng vì chẳng được tiếp xúc với người ngoài. còn thằng Tự ti lại càng nhút nhát vì thấy mình bé nhỏ" khi phải đối mặt với người không cùng nàng", cùng "tổng".

Hậu quả là thằng Nhút nhát lại đẻ ra đứa con Dĩ hòa vi quí (6), phải công nhận đứa bé này có cái tâm trong sáng, luôn đề cao cái nghĩa, muốn người với người sống để nhịn nhường nhau. Nếu tất cả mọi người đều nhất trí như vậy thì chắc hẳn chẳng mấy khi có sự mếch lòng, mà giả sử sự mếch lòng hiếm hoi nào đó xảy ra giữa hai con người bất kì thuộc dòng giống cao thượng của bậc Dĩ hòa thì cả hai sẽ giơ tay cung kính như hai đại nhân thường chào nhau khi gặp mặt để rồi cùng khóc một cách chân thành với những giọt nước mắt chứa đầy sự ân hận, ngõ hầu mong người kia tha thứ. Đã là như vậy, nếu Dĩ hòa vi quí không kết duyên với một kẻ trong cùng huyết thống, một kẻ có tâm địa xấu xa, mà ta sẽ nói đến khi điểm mặt những đứa con của kẻ song sinh với Tự ti sinh ra. Kẻ song sinh đó, tức thằng Tinh tướng ông tổ của tính tự phụ, sinh được một trai, một gái. Đứa con trai là niềm tự hào của ông bố tinh tướng vì nó chính là kẻ háo danh với cái tên dân gian thường gọi là Sĩ hão (7), sĩ hão không hề hổ với danh phận của mình, nó luôn hào nhoáng, chẳng ai thấy nó có điều gì xấu bao giờ vì nó biết "tốt đẹp phơi ra, xấu xa đậy lại", sĩ hão đến mức nhiều khi mất luôn cả lí trí. Nhưng thật trớ trêu, nó luôn là niềm mơ ước của mọi người trong cùng vọng tộc, vì nó luôn coi học để làm quan là lẽ sống. Đứa con gái của Tinh tướng tên là Đố kị (8), vì cha nó tinh tướng nên cứ thấy ai có vẻ hơn mình là ông không chịu được, quyết cản đường để họ khỏi vượt mình. Cha nào con ấy. Cái Đố kỵ giống hệt bố Tinh tướng ở cái tính" ứckhông chịu nổi" những kẻ có khả năng qua mặt. Vì thế, nó cũng được cha yêu chiều như thằng anh Sĩ hão.

Thật buồn thay bậc đại nhân giàu lòng cao thượng, tức bậc Dĩ hòa vi quí lại bị đưa em họ của mình, kẻ ti tiện tên là Đố kị mồi chài lợi dụng, đưa vào cạm bẫy. Nắm chắc được tính nết hiền lành của bậc Đại nhân nên Đố kị đã dễ dàng trở thành bạn trăm năm của Dĩ hòa vi quí. Một mối tình éo le của một Cái tốt và một Cái xấu. Cũng thật không may cho chúng ta, Cái xấu đã chiếm thế thượng phong mà chứng cứ là con Khôn lỏi (9) gã sinh ra từ mối nhân duyên không mong muốn đó. Cái Khôn lỏi nhân danh bố nó ca ngợi sự nhường nhịn, đề cao bác ái để làm cho người ta chẳng thích tranh luận, mặt khác nó thu lời từ sự lặng im đó. Con này quả là một nữ quái, gây nên không biết bao nhiêu nỗi đau lòng cho người Việt Nam ta. Nó là mẫu thân của những kẻ cơ hội, là kẻ bảo trợ cho tất cả những hành vi xảo trá, vô liêm sỉ trong việc trục lợi cho bản thân mình. Mang trong mình dòng máu một nửa của ông nội, tức là cái ông Nhút nhát, một nửa là của kỵ nội, tức là cái ông ích kỷ (không coi trọng lợi ích cộng đồng) nên Khôn lỏi luôn sẵn sàng đút lót, nịnh bợ để xong việc của mình, làm hư hỏng những người thực thi công việc chuyên môn nghiệp vụ, sau đó về nhà thì ấm ức, quát vợ đánh con hoặc than thân trách phận. Khi nào mỗi chúng ta còn bị Khôn lỏi điều khiển thì xã hội còn tràn lan tệ nạn, còn khó trở thành xã hội văn minh.

Tệ hơn nữa, nó còn quyến rũ em ruột kỵ của mình, nghĩa là cái ông hiếu thảo nhất với các cụ tổ của nó, tức là ông Miệt thị kinh doanh vốn dĩ nắm được bí quyết giữ gìn tuổi thanh xuân nên trông chẳng già hơn nó là bao. Trên đời dễ có mấy ai thoát khỏi mưu đàn bà, mà lần này lại là cô Khôn lỏi. Vì vậy, lại một đám cưới như là kết quả của một mối tình éo le, vô đạo đức nữa được tổ chức. Đôi vợ chồng trời đánh đó đã sinh ra một kẻ quái thai với tên gọi là Dối trá (10), mà mọi người thường gọi nó là đồ Vô chữ tín, Con quái vật này có lũ hậu duệ chuyên làm hàng giả, kinh doanh chộp giật, móc mối quan hệ, làm kinh doanh theo lối phỉ báng kinh doanh như ông tổ của chúng đã từng phỉ báng. "Sơ đồ huyết thống" dưới đây sẽ tổng kết mối quan hệ giữa các tính xấu bàn đến ở trên.


Quan hệ huyết thống của các thói quen tật xấu

a. Chế độ dinh dưỡng thiếu chất đạm,
b. Phương thức sản xuất tự cung tự cấp;

1. Tính cộng đồng yếu kém;
2. Thói quen miệt thị kinh doanh;
3. Tính ít cởi mở;
4. Tính nhút nhát, tự ti;
5. Tính tinh tướng;
6. Tính di hòa vi quý;
7. Tính báo danh ( sĩ hào)
8. Tính đố kị.
9. Tính láu cá;
10. Tính dối trá.

trên đây là một phác họa vui về mối quan hệ dây mơ dễ má của các thói quen tật xấu của người Việt chúng ta. Phải nói rằng, các tính xấu ấy đã hoành hành một cách trắng trợn trong cái thân hình gày guộc đáng thương vì thiếu đạm của cha ông chúng ta trong một thời gian dài là nhờ có các hủ tục, một yếu tố cộng sinh đồng thời cũng là nguồn cung cấp chất dinh dưỡng cho các thói xấu ấy. Ngày nay, phần lớn các hủ tục đó đã bị phân hủy, một phần lớn là do thời cuộc đã đổi thay: Nhưng cũng xuất hiện một thứ cộng sinh mới đang níu kéo và nuôi dưỡng các tính xấu nói trên. Nó chính là sự coi thường pháp luật. Hy vọng chúng ta sẽ nhanh chóng dọn sạch thứ rác rưởi cộng sinh đó để "thân thể Việt Nam" có được sự cường tráng, thanh cao, sống trong một quốc gia mạnh giàu, xứng đáng với sự tin cậy và lòng kính trọng của bạn bè quốc tế.

Tôi không muốn vì hội nhập, vì sự đoạn tuyệt với các thói quen và tật xấu mà chúng ta lỡ để mất tre. Ôi cái cây tre ngàn đời đã sống chết cùng với cha ông, rất thân thiết với mỗi chúng ta, rất nên thơ khi lòng ta yên ả. Mong sao các làng quê Việt Nam trong thế kỷ 21 sẽ vẫn có tre xanh bao bọc, các con đường làng rải nhựa rộng thênh thang nhưng vẫn rợp bóng tre. Và để tre xanh không còn che lấp mắt, các mái nhà tranh sẽ được thay bằng những chung cư, những ngôi biệt thự nhiều tầng để người nông dân đất Việt có thể ngồi ở nhà mình mà vẫn trông thấy khuôn mặt đáng yêu của các anh hàng xóm trong những phút giây trao đổi, chia sẻ về những thời cơ và thách thức mà cạnh tranh kinh tế toàn cầu tạo ra. Hãy để tre trường tồn cùng dân tộc Việt.

Phong Doanh

Cảm ơn bạn đã ghé thăm site của tôi! Bạn hãy để lại lời nhận xét (comment) của mình! Hoặc bạn cũng có thể đăng kí nhận bản tin RSS. Tôi hy vọng bạn thích site này của tôi và tìm được những thông tin bổ ích, và nếu có thể hãy thêm địa chỉ site này vào favorites của bạn để có thể ghé thăm lại. Cám ơn!

MÙA GIÓ CHƯỚNG

Chưa bao giờ đầu óc bị phân tâm như thời điểm này. Cuộc sống trở nên bề bộn của những chuyển đổi . Mới hơn một năm gia nhập WTO, vừa mới những ngày ngây ngất với những chỉ tiêu vượt trội, nay lần đầu tiên Quốc hội phải biểu quyết hạ thấp những chỉ tiêu phát triển kinh tế mới thông qua, ngón tay còn lưu cái cảm giác tê tê của lần ấn nút cách đây mới chừng nửa năm.

Những cơn rét đậm rét hại rồi đủ loại dịch bệnh bùng phát tứ tung; những con sông chết dần vì ô nhiễm, cả chục triệu tấn than lọt qua lỗ kim của trùng điệp các cơ quan quản lý, giá vàng thì lên giá đôla thì xuống, thanh khoản ngân hàng cạn kiệt, những nhà đầu tư chứng khoán thẫn thờ nhìn mũi tên đi xuống. Người dân đang chen lấn xếp hàng mong kiếm xuất được nộp tiền đặt cọc bao giờ nhận nhà cũng được, nay thì thị trường bất động sản đóng băng trở lại, nhiều công trình xây dựng ngưng trệ vì không đủ tiền bù đắp cho giá vật liệu thăng thiên. Giá giàu thô tăng cao nhưng không bù lại lượng dầu công nghiệp phải nhập trong khi nhà máy lọc dầu vẫn còn đang xây sau 8 năm nâng lên đặt xuống. Các tập đoàn kinh tế hoành tráng đang bươn chải trên nhiều thị trường để duy trì đồng vốn... Một đại gia bỏ một đống tiền mua máy bay riêng mà chưa biết khi nào được cấp phép cất cánh

Nửa đêm có đại gia từ phương Nam gọi điện thì thào hỏi: "Họp ở ngoài ấy có thấy gì không chứ còn người làm ăn thì lo lắm, như ngồi trên lửa đốt vậy?". Anh lái xe ôm hàng ngày vô tư nay cũng thanh minh khi nhận tiền của khách: "Bác thông cảm, không biết làm sao mà sống với giá cả này".

Một số quan chức bỗng "tẩu hoả nhập ma" không khảo mà xưng, vác tiền thiên hạ quà cáp nộp vào công quỹ khiến báo chí lại rộ lên cuộc tranh luận thế là đúng hay sai. Kẻ khen là dại, người chê là khùng. Quan chức mới được đề bạt bị báo chí đặt lên máy soi xem con virus của lỗi lầm 18 năm trước có còn hay không. Người kết là di căn, kẻ bênh là lành bệnh. Nhà lãnh đạo đổi ý thay người như anh trọng tài trên sân cỏ thổi còi cho thắng rồi lại thổi còi rằng không...

Mấy hôm nay dân chúng đang ngỡ ngàng nhìn một người từng là tội đồ hiên ngang từ chốn lao lung trở về lại rùng mình đón nhận tin hai nhà báo vào chốn lao lung bởi những lời khép tội bằng chính điều luật chống tham nhũng.

Ở Quốc hội đang sôi nổi bàn việc mở rộng Thủ đô mà xem ra nó giống một cuộc du canh (nhưng không du cư) vĩ đại hơn là một đề án khoa học liên quan đến quốc kế dân sinh vì nó đặt điều kiện tiên quyết là nhập tỉnh rồi mới xây dựng đồ án.
Bên các nước bạn hết bão ở bên phải lại động đất ở trên đầu, thống kê người chết đều có rất nhiều dãy số. Kỳ họp này, tôi gửi lời chất vấn đến người đứng đầu Chính phủ: "Đã bao giờ tính đến một kịch bản xấu nhất để ứng phó chưa?". Không biết sẽ nhận được hồi âm thế nào. Ngẫm lại mới hiểu rằng đây mới là khúc dạo đầu của một thời chuyển đổi.

Nhớ lại câu chuyện mới cách đây không đến 2 năm, lúc đang đứng trước ngưỡng cửa thời điểm gia nhập WTO, trong một lần "nghĩ ngợi cuối tuần" tôi đã viết và ví rằng sự kiện này đơn giản giống như lấy vợ mà thôi. Trước sau cũng lấy, xấu tốt tuỳ thuộc ở mình. Nay ngẫm lại mới thấy không đơn giản như thế.

Nước mình từ lúc khai thiên lập địa đã được ông Giời xếp cho một mảnh đất phải nói là rất đẹp. Riêng cái vịnh Hạ Long nằm kề bên cạnh đến nay thành di sản thiên nhiên của thế giới đang có cơ xếp vào "top 7" kỳ quan. Nhưng bù lại phải nằm cạnh bác láng giềng khổng lồ. Văn minh Trung Hoa phải xếp hàng đầu thiên hạ nhưng cái sức thôn tính thiên hạ thì cũng tương xứng với tầm mức của nền văn minh hàng đầu ấy. Để khỏi bị thôn tính, tổ tiên mình phải chọn một lối sống khác thường. Cái không bình thường ấy đôi khi lại làm nên những cái phi thường trong lịch sử, thường thể hiện trong việc đánh giặc giữ làng cũng là giữ nước. Thăm mấy bảo tàng của các nước có dính dáng đến chiến tranh ở Việt Nam đều hấy họ trưng ra cái mô hình địa đạo Củ Chi tựa nhà cao tầng xây trong lòng đất, hàm ý nói rằng làm sao thắng nổi cái dân tộc sẵn sàng chịu đựng gian khổ hy sinh đến chừng ấy.
Cái lối sống không bình thường ấy lại chọn cho mình một mô hình sống rất nên thơ bởi luỹ tre xanh bao quanh những giếng nước, sân đình, mái chùa và một nếp sông nền nếp đất lề quê thói. Trông vậy nhưng luỹ tre làng chẳng khác một pháo đài khi có biến từ bên ngoài, lại giống cái rèm mành che chắn được cả sự xâm nhập của thói tục ngoại lai cũng như giữ gìn cái chất chân quê của dân tộc.
Nhưng cái không bình thường hơn hết lại chính là sự thủ cựu gìn giữ cái trạng thái công hữu về tài sản trong làng xã mà cốt yếu là ruộng đất, tư liệu sản xuất hàng đầu của xã hội truyền thống. Chính sách quân điền trở thành tập quán mấy năm chia lại một lần với tinh thần "không sợ thiếu chỉ sợ không công bằng", cái tư tưởng bình quân và câu khẩu hiệu lý tưởng "lấy của người giàu chia cho người nghèo" được coi là phương thức hành xử của công lý...
Tất cả được hỗ trợ bằng cả một kho tàng văn hoá dân gian mê hoặc từ thế hệ này qua thế hệ khác những chuẩn mực về đạo lý được gọi là truyền thống dân tộc.
Nhưng cái hệ quả quan trọng nhất lại không chỉ là thế. Cách sống ấy khiến cho trong xã hội Việt Nam không thể nảy nòi được những người sở hữu. Giàu không ba họ, khó không ba đời vừa là hy vọng của người nghèo vừa là định mệnh của người giàu, khiến xã hội ta khó lòng mà phát triển. Nhưng nhờ thế mà Việt Nam trường tồn bên cạnh đế chế Trung Hoa trong suốt trường kỳ của lịch sử. Và cũng và thế mà thuở trước Việt Nam như chỉ biết đến một thế giới duy nhất là: "Thế giới Trung Hoa".

Phải cho đến giữa thế kỷ XIX đầu thế kỷ XX Việt Nam mới biết đến một thế giới "Ngoài Trung Hoa" và hơn một thế kỷ tiếp đó chính là quá trình chúng ta hội nhập với trước tiên với thế giới ngoài Trung Hoa được hiểu như thế giới phương Tây và sau đó gắn với công cuộc Đổi mới chính là với toàn thế giới mà việc gia nhập WTO chính là một cái mốc. Chúng ta bắt đầu buộc phải sống bình thường như thiên hạ. Và cái bình thường hấp dẫn nhất đồng thời cũng là khó khăn nhất chính là làm quen với tư cách của những người sở hữu, nền tảng của dân chủ và cũng là nguồn lực của kinh tế thị trường.
Cái đang diễn ra trong lòng xã hội ta trong quá trình Đổi mới, đặc biệt là đựơc thúc đẩy mạnh mẽ bởi việc gia nhập WTO chính là quá trình chuyển đổi sở hữu mà thuật ngữ một thời được gọi phổ quát là "thời kỳ tích luỹ tư bản chủ nghĩa" đang diễn ra. Trong thời kỳ này, mọi người đều trong cơn "khát sở hữu" nhưng vẫn giữ lại những tập tính và quán tính của những hệ thống giá trị đã cũ khiến cho mọi cái trong hành xử cũng như trong suy nghĩ đều chưa thể bình thường.
Tìm sự giải thích hiện tại bằng cách giải thích quá khứ một cách rối rắm như vậy chưa hẳn đã thuyết phục được ai. Nhưng bằng cách đó nó làm cho ta yên lòng trong cơn chuyển đổi, trong quá trình tự lột xác nên nhiều giá trị còn mơ hồ giữa một thời đầy rẫy những giá trị ảo và giả. Âu cũng là một viên thuốc an thần để tạm giải thích những điều chưa thể giải thích. Giống như đi biển trong mùa gió chướng phải lựa gió mà căng buồm.

Nhà sử học Dương Trung Quốc

Cảm ơn bạn đã ghé thăm site của tôi! Bạn hãy để lại lời nhận xét (comment) của mình! Hoặc bạn cũng có thể đăng kí nhận bản tin RSS. Tôi hy vọng bạn thích site này của tôi và tìm được những thông tin bổ ích, và nếu có thể hãy thêm địa chỉ site này vào favorites của bạn để có thể ghé thăm lại. Cám ơn!

HÃY BỚT THAN PHIỀN...

Cảm ơn bạn đã ghé thăm site của tôi! Bạn hãy để lại lời nhận xét (comment) của mình! Hoặc bạn cũng có thể đăng kí nhận bản tin RSS. Tôi hy vọng bạn thích site này của tôi và tìm được những thông tin bổ ích, và nếu có thể hãy thêm địa chỉ site này vào favorites của bạn để có thể ghé thăm lại. Cám ơn!

BÁNH ... ĐẤT

Trong cuộc sống, đôi khi chúng ta quá tham lam và cầu toàn, được voi đòi tiên. Chúng ta, theo bản năng sinh tồn và phát triển, luôn luôn muốn "nhìn lên", và thấy dường như mình chẳng đuợc bằng ai đó cả. Điều chúng ta quan tâm, ngưỡng mộ, ghen tỵ là ngày hôm qua bà nọ mua một chiếc xe giá hàng chục tỷ đồng, ngày hôm nọ ông kia xây một căn biệt thự, rồi chuyện anh nọ thăng quan tiến chức, chị kia trúng mánh cổ phiếu,... Bởi vậy, chúng ta mới bon chen lập trang web, lập công ty, rồi nghĩ ra đủ thứ để làm giàu... Nhưng đôi khi, trong những khoảng lặng của cuộc sống, chúng ta thử "nhìn xuống" xem. Bạn sẽ thấy, cũng chẳng có ai hơn mình. Không nói tới những ông lão, bà cụ tuổi "cổ lai hy" còn phải nai lưng đi bán dạo vé số, những đứa bé lũn cũn đã nhá nhem bụi đời, hay những thân phận vất vưởng nơi ngã tư, ngã ba mà không ít lần khói xe bạn đã góp phần bôi đen cuộc sống của họ,... Cũng là những thân phận con người, mà sao khổ quá, tôi muốn nói đến là...

NHỮNG NGƯỜI ĂN ĐẤT TRONG THẾ KỶ 21

Hiện là giờ ăn trưa ở một trong những khu ổ chuột tồi tàn nhất Haiti, Charlene Dumas đang ngồi gặm những mẩu bánh đất để lấp đầy cái dạ dày "gầm réo" biểu tình.

Bà mẹ 16 tuổi Charlene cùng với đứa con trai mới 1 tháng tuổi đã tìm đến biện pháp chữa đói của cha ông để lại: ăn bánh làm từ đất sét khô lấy từ vùng cao nguyên miền trung của Haiti. Đó là thứ đất sét từ lâu được phụ nữ và trẻ em coi trọng bởi theo họ chúng có canxi.
Nhưng ở những nơi giống như Cite Soleil, khu ổ chuột bên bờ biển mà Charlene đang sống cùng đứa con nhỏ của mình và 5 đứa trẻ khác, cộng thêm hai cặp cha mẹ thất nghiệp trong một ngôi nhà hai phòng thì kiếm đâu ra thứ đất đó. Bánh làm bằng đất bình thường, muối, và mỡ đã trở thành bữa ăn hàng ngày của họ.

Món bánh đất được làm từ đất mỡ và muối.

“Mẹ tôi không nấu gì hết. Tôi phải ăn chúng ba bữa một ngày”, Charlene nói. Con trai của cô, Woodson, nằm im trên tay cô, trông thậm chí còn nhỏ hơn cả lúc cậu bé chào đời.
Mặc dù thích vị béo cùng vị mặn của chiếc bánh đất nhưng Charlene cho biết chúng làm cô thấy đau bụng. “Khi tôi cho con bú, thằng bé dường như thỉnh thoảng cũng bị đau bụng vậy”.
Giá thực phẩm trên khắp thế giới trong thời gian vừa qua liên tục gia tăng do giá dầu mỏ tăng. Giá những thực phẩm thiết yếu như ngô, lúa mỳ cũng tăng đến chóng mặt. Ngoài ra, nhu cầu dùng nhiên liệu sinh học trên toàn cầu cũng đang gây áp lực đối với thị trường thực phẩm.

Được phơi khô dưới ánh nắng mặt trời.

Vấn đề này lại càng trở nên đặc biệt khốc liệt ở vùng Caribê, nơi nhiều nước phải phụ thuộc vào nguồn nhập khẩu. Giá thực phẩm ở đây cho đến nay đã tăng lên đến 40%.
Năm 2007 Cơ quan nông lương thế giới đã tuyên bố tình trạng khẩn cấp ở Haiti và nhiều nước khác trong vùng Caribe. Các nhà lãnh đạo Caribê hồi tháng 12 vừa qua đã tổ chức một cuộc họp khẩn cấp để thảo luận về vấn đề cắt giảm thuế lương thực, tạo thêm nhiều vùng canh tác để giảm sự phụ thuộc vào nguồn nhập khẩu.

Và đây là sản phẩm cuối cùng.

Ở chợ tại khu ổ chuột La Saline, hai đấu gạo giờ bán với giá 60 xu, tăng 10 xu so với tháng trước và 50 xu so với 1 năm trước. Đậu, sữa đặc và hoa quả cũng tăng tương tự, thậm chí giá của đất sét ăn được cũng tăng gần 1,5 đô la Mỹ trong hơn 1 năm qua. Lượng đất để có thể làm được 100 cái bánh giờ cũng có giá 5 đô la.
Hiện nay khoảng 80% người dân Haiti phải sống dưới 2 đô la một ngày, trong khi chỉ một phần rất nhỏ những người giàu có đang nắm giữ toàn bộ nền kinh tế.
Những người đi buôn chở đất từ thị trấn Hinche ở miền trung đến chợ La Saline, để chúng giữa những bàn rau, thịt ruồi nhặng bâu đầy. Những người phụ nữ mua đất về sau đó nhào nặn chúng thành bánh đất ở những nơi như Fort Dimanche, một khu ổ chuột gần đó.
Mang những rổ đất và nước qua những bậc thang lên mái của một nhà tù cũ, họ nhặt nhạnh đá, sỏi trong đất trên một tấm khăn, rồi sau đó quấy chúng trong mỡ và muối. Rồi họ nhào nặn hợp chất đó thành bánh đất, phơi khô chúng dưới ánh nắng mặt trời. Khi bánh đã “chín”, chúng được cho vào rỏ mang ra chợ hoặc ra ngoài đường phố bán.

Khi một phóng viên ăn thử anh đã phải nhổ ra ngay lập tức khi thứ bánh đó chạm vào đầu lưỡi. Vài giờ sau, mùi vị khó chịu của đất vẫn còn nhờ nhợ trong miệng.
Theo một số chuyên gia nghiên cứu tục ăn đất, bánh đất vừa có tác hại lại có tác dụng đối với sức khoẻ. Đất có thể có động thực vật ký sinh hoặc chất độc gây chết người. Tuy nhiên, nó cũng có thể củng cố thêm hệ miễn dịch của bào thai ở trong tử cung đối với một số bệnh.
Song bác sỹ Gabriel Thimothee, người đứng đầu bộ Y tế Haiti cho biết: “Hãy tin tôi, nếu tôi thấy ai ăn thứ bánh đó tôi sẽ ngăn họ ngay”.

Marie Noel, 40 tuổi, là người bán bánh đất trong chợ để kiếm tiền nuôi 7 đứa con. Gia đình cô cũng ăn thứ bánh đó. “Tôi hi vọng một ngày nào đó tôi sẽ có đủ thức ăn để không phải ăn những thứ này. Tôi biết loại bánh đó không tốt”, cô nói.

Theo AP

Cảm ơn bạn đã ghé thăm site của tôi! Bạn hãy để lại lời nhận xét (comment) của mình! Hoặc bạn cũng có thể đăng kí nhận bản tin RSS. Tôi hy vọng bạn thích site này của tôi và tìm được những thông tin bổ ích, và nếu có thể hãy thêm địa chỉ site này vào favorites của bạn để có thể ghé thăm lại. Cám ơn!

NẾU MUỐN LY HÔN, ANH HÃY BẾ EM RA KHỎI CUỘC ĐỜI ANH

Vào ngày cưới của tôi, tôi đã ôm vợ trên đôi tay của mình. Xe đưa dâu dừng tại trước tổ uyên ương của chúng tôi. Đám bạn thân của tôi nhất quyết bắt tôi phải đưa nàng ra khỏi xe trên đôi tay của mình.
Do vậy, tôi đã bế nàng vào nhà. Lúc đó, nàng là một cô dâu tròn trĩnh và e thẹn, còn tôi là một chú rể rất sung sức và tràn trề hạnh phúc.

Nhưng đó là cảnh của mười năm trước. Những chuỗi ngày sau đó cũng giản dị như một cốc nước tinh khiết: chúng tôi có con, tôi bước vào thương trường và cố gắng kiếm thật nhiều tiền. Khi của cải trong gia đình chúng tôi mỗi lúc một nhiều hơn cũng là lúc tình cảm giữa hai chúng tôi suy giảm dần.
Vợ tôi là một công chức nhà nước. Mỗi sáng chúng tôi cùng ra khỏi nhà với nhau và hầu như về nhà cùng một lúc. Con chúng tôi thì học tại một trường nội trú. Cuộc sống hôn nhân của chúng tôi nhìn bề ngoài hạnh phúc đến nỗi nhiều người phải ganh tị. Nhưng thật ra cuộc sống yên ấm đó gần như bị xáo trộn bởi những đổi thay không ngờ...

Dew đã bước vào cuộc đời tôi.

Đó là một ngày đầy nắng. Tôi đứng trước một ban công rộng lớn. Dew ôm vòng sau lưng tôi. Con tim tôi, một lần nữa, lại đắm chìm trong dòng suối yêu đương cùng nàng. Đây là căn hộ tôi mua cho cô ấy.

Dew nói: “Anh là mẫu đàn ông có sức cuốn hút với đàn bà nhiều nhất”. Câu nói của Dew đột nhiên nhắc tôi nhớ đến vợ mình. Hồi chúng tôi mới cưới, nàng nói: "Mẫu đàn ông như anh, khi thành đạt sẽ rất quyến rũ với phụ nữ". Nghĩ đến lời nói đó của vợ mình, tôi thoáng do dự. Tôi hiểu mình đang phản bội lại nàng. Nhưng tôi đã không thể cưỡng lại chính mình.

Kéo tay Dew sang một bên, tôi nói: “Em đi mua mấy món đồ nội thất nhé? Anh có vài việc phải làm ở công ty”. Hiển nhiên là nàng thất vọng rồi bởi vì tôi đã hứa sẽ cùng đi với nàng. Ngay lúc ấy, ý nghĩ phải ly hôn xuất hiện trong tâm trí tôi mặc dù trước đây ly hôn là một điều tưởng chừng không thể.
Nhưng tôi nhận ra khó mà mở lời với vợ về chuyện này. Cho dù tôi có đề cập nó một cách nhẹ nhàng đến đâu chăng nữa, cô ấy chắc chắn sẽ bị tổn thương sâu sắc.

Công bằng mà nói, cô ấy là một người vợ tốt. Tối nào, cô ấy cũng bận rộn chuẩn bị bữa ăn tối, trong khi tôi ngồi phía trước màn ảnh TV. Bữa ăn tối thường xong sớm. Sau đó, chúng tôi cùng xem TV. Không thì, tôi lại thơ thẩn bên máy tính, mường tượng thân thể của Dew. Đó là cách tôi thư giãn.
Một ngày nọ, tôi nửa đùa nửa thật nói với vợ tôi, “Giả dụ chúng ta phải ly hôn, em sẽ làm gì?”. Cô ấy nhìn chằm chặp tôi phải đến vài giây mà không nói lời nào. Hiển nhiên cô ấy tin rằng ly hôn là một cái gì rất xa vời với cô ấy. Tôi không hình dung được vợ tôi sẽ phản ứng thế nào một khi biết rằng tôi đang nói nghiêm túc về chuyện đó.

Luc vợ tôi bước vào phòng làm việc của tôi ở công ty thì Dew cũng vừa bước ra. Hầu như tất cả nhân viên ở văn phòng tôi đều nhìn vợ tôi với ánh mắt ra chiều thông cảm và cố giấu giếm chút gì đó khi nói chuyện với nàng. Vợ tôi dường như có nghe phong phanh vài lời bóng gió. Cô ấy chỉ mỉm cười dịu dàng với đám nhân viên, nhưng tôi đọc được nỗi đau trong đôi mắt ấy.
Một lần nữa, Dew lại nói với tôi: "Will, anh ly dị cô ấy đi! Rồi chúng mình sẽ cùng chung sống với nhau”. Tôi gật đầu. Tôi biết mình không thể chần chừ thêm được nữa.

Khi vợ tôi dọn ra bàn chiếc dĩa cuối cùng, tôi nắm lấy tay cô áy. “Anh có điều này muốn nói với em”, tôi nói. Cô ấy ngồi xuống, lặng lẽ ăn.
Tôi lại nhìn thấy nỗi đau trong đôi mắt nàng. Đột nhiên, tôi không biết phải mở miệng như thế nào. Nhưng tôi phải nói cho cô ấy biết những gì tôi đang suy nghĩ thôi. “Anh muốn ly hôn”. Cuối cùng thì tôi cũng đặt vấn đề hết sức nặng nề này một cách thật nhẹ nhàng.

Cô ấy tỏ ra không khó chịu lắm với lời tôi nói mà chỉ hỏi nhỏ “Tại sao?”. “Anh nói thật đấy”, tôi tránh trả lời câu hỏi của cô ấy. Cái gọi là câu trả lời của tôi đã khiến cô ta giận dữ. Cô ấy ném đôi đũa đi và hét vào mặt tôi “Anh không phải là đàn ông!”.

Đêm đó, chúng tôi không nói chuyện với nhau. Cô ấy khóc lóc. Tôi hiểu cô ấy muốn biết chuyện gì đã xảy ra với cuộc hôn nhân của chúng tôi. Nhưng tôi khó đưa ra được câu trả lời thỏa đáng bởi vì trái tim tôi đã nghiêng về Dew.
Trong tâm trạng tội lỗi tột cùng, tôi thảo đơn ly hôn ghi rõ cô ấy sẽ sở hữu căn nhà, chiếc xe hơi và 30% cổ phần trong công ty tôi. Nhìn lướt qua tờ đơn, cô ấy xé nó ra từng mảnh. Tôi cảm thấy tim mình đau nhói. Người phụ nữ chung sống với tôi suốt mười năm nay bỗng trở nên xa lạ chỉ trong một ngày. Nhưng, tôi không thể rút lại những lời đã nói.

Cuối cùng, điều tôi mong đợi đã đến. Cô ấy òa khóc trước mặt tôi. Tiếng khóc của cô ấy thực sự là liều thuốc an thần cho tôi. Ý định ly hôn dằn vặt tôi suốt nhiều tuần qua giờ đây dường như càng trở nên rõ rệt và mạnh mẽ.
Trời khuya, tôi về nhà sau tiệc chiêu đãi khách hàng. Tôi nhìn thấy vợ tôi đang cắm cúi viết tại bàn làm việc.Tôi nhanh chóng chìm vào giấc ngủ. Nửa đêm, tỉnh giấc, tôi thấy cô ấy vẫn ngồi viết. Tôi trở mình và ngủ tiếp.

Vợ tôi đưa ra điều kiện ly hôn: Cô ấy không cần bất cứ thứ gì của tôi, nhưng tôi phải cho cô ấy thời gian một tháng trước khi chính thức ly hôn; và trong thời gian một tháng đó, chúng tôi phải sống với nhau một cuộc sống bình thường. Lý do chỉ đơn giản vì: tháng sau con trai của chúng tôi sẽ kết thúc kỳ nghỉ hè và cô ấy không muốn nó phải chứng kiến cuộc hôn nhân của chúng tôi đổ vỡ...

........P2
... Cô ấy đưa cho tôi thư thỏa thuận cô ấy soạn sẵn và hỏi: “Anh còn nhớ em đã vào phòng cô dâu trong ngày cưới như thế nào không?”.

Câu hỏi này chợt làm sống tại trong tôi tất cả những kỷ niệm tuyệt vời ngày ấy. Tôi gật đầu và nói: “Anh còn nhớ”.

“Lúc đó, anh đã bế em trên đôi tay của anh”, cô ấy tiếp tục, “do vậy, em có một yêu cầu là anh phải bế em ra vào ngày chúng ta ly hôn. Từ giờ đến hết tháng này, anh phải bế em từ giường ngủ đến cửa nhà mình vào mỗi sáng”. Tôi mỉm cười đồng ý. Tôi biết cô ấy đang nhớ lại những chuỗi ngày ngọt ngào hạnh phúc và muốn cuộc hôn nhân của mình kết thúc lãng mạn.

Tôi kể cho Dew nghe về điều kiện ly hôn của vợ mình. Cô ấy cười to và cho rằng đó là một yêu cầu ngu xuẩn. “Cho dù cô ta có đưa ra mánh khóe gì chăng nữa, thì vẫn phải đối mặt với kết cục ly hôn mà thôi”, cô ấy nói một cách khinh bỉ. Lời nói đó của Dew ít nhiều khiến tôi cảm thấy khó chịu.

Vợ tôi và tôi đã không đụng chạm gì về thể xác kể từ khi tôi có ý định ly hôn. Chúng tôi đối xử với nhau như hai người xa lạ. Vì vậy ngày đầu tiên tôi bế cô ấy, cả hai chúng tôi tỏ ra khá lóng ngóng, vụng về. Đứa con trai vỗ tay theo sau chúng tôi: “Cha đang ôm mẹ trên tay”. Lời nói của con trẻ làm tim tôi đau nhói. Từ phòng ngủ đến phòng khách, sau đó mới đến cửa ra vào, tôi đã đi bộ trên mười mét với cô ấy trên tay.

Cô ấy nhắm mắt và nói nhẹ nhàng, "Chúng ta sẽ bắt đầu từ hôm nay đừng nói gì cho con hay”. Tôi gật đầu và cảm thấy chút gì đổ vỡ. Tôi đặt cô ấy xuống ở cửa ra vào. Cô ấy đứng đó chờ xe buýt, còn tôi lái xe đến công ty.
Vào ngày thứ hai, chúng tôi “diễn” dễ dàng hơn. Cô ấy dựa vào ngực tôi. Chúng tôi quá gần nhau đến nỗi tôi có thể ngửi được mùi hương từ áo khoác của nàng. Tôi nhận ra rằng đã lâu lắm rồi tôi không nhìn kỹ người phụ nữ thân yêu của mình. Tôi nhận ra vợ tôi không còn trẻ nữa. Đã xuất hiện một vài nếp nhăn trên gương mặt của nàng.

Ngày thứ ba, cô ấy thì thầm vào tai tôi: "Vườn ngoài kia đang bị xói mòn đấy. Anh cẩn thận khi đi qua đó nghe".

Ngày thứ tư khi tôi nâng cô ấy lên, tôi có cảm giác chúng tôi vẫn còn là một đôi uyên ương khăng khít và tôi đang ôm người yêu trong vòng tay âu yếm của mình. Những tơ tưởng về Dew trở nên mờ nhạt dần.

Đến ngày thứ năm và thứ sáu, cô ấy tiếp tục dặn dò tôi vài thứ, nào là cô ấy để chiếc áo sơ mi vừa ủi ở đâu, nào là tôi phải cẩn thận hơn trong lúc nấu nướng. Tôi đã gật đầu. Cảm giác thân thiết, gần gũi lại trở nên mạnh mẽ nhiều hơn.

Nhưng tôi không nói với Dew về điều này. Tôi cảm thấy bế cô ấy dễ dàng hơn. Có lẽ mỗi ngày đều luyện tập như vậy đã làm tôi mạnh mẽ hơn. Tôi nói với cô ấy: “Có vẻ bế em không còn khó nữa”.

Vợ tôi đang chọn váy đi làm. Tôi thì đứng đợi để bế cô ấy. Cô ấy loay hoay một lúc nhưng vẫn không tìm ra chiếc váy nào vừa vặn cả. Rồi, cô ấy thở dài, “Mấy cái váy của em đều bị rộng ra cả rồi”. Tôi mỉm cười. Nhưng đột nhiên tôi hiểu rằng thì ra cô ấy đã ốm đi nên tôi mới bế cô ấy dễ dàng, chứ không phải vì tôi mạnh khỏe hơn trước. Tôi biết vợ mình đã chôn giấu tất cả niềm cay đắng trong tim. Tôi lại cảm thấy đau đớn. Theo phản xạ tự nhiên, tôi đưa tay chạm vào đầu cô ấy.

Đúng lúc đó, thằng con chúng tôi chạy đến "Cha à, đến giờ bế mẹ ra rồi" - nó nói. Đối với nó, hình như nhìn thấy cha bế mẹ ra đã là một phần tất yếu trong cuộc sống của nó rồi. Vợ tôi ra hiệu cho nó lại gần và ôm nó thật chặt. Tôi quay mặt đi vì sợ rằng mình sẽ thay đổi quyết định vào phút chót.

Tôi ôm cô ấy trong vòng tay, bước từ phòng ngủ qua phòng khách, qua hành lang. Tay cô ấy vòng qua cổ tôi một cách nhẹ nhàng và tự nhiên. Tôi ôm cô ấy thật chặt, tưởng tượng như chúng tôi đang trở về ngày tân hôn. Nhưng tôi thật sự buồn vì vợ tôi đã gầy hơn xưa rất nhiều.

Vào ngày cuối cùng, tôi thấy khó có thể cất bước khi ôm cô ấy trong vòng tay. Con trai chúng tôi đã lên trường. Vợ tôi bảo: “Thực ra, em mong anh sẽ ôm em trong tay đến khi nào chúng ta già". Tôi ôm cô ấy thật chặt và nói: "Cả em và anh đã không nhận ra rằng cuộc sống của chúng mình từ lâu đã thiếu vắng quá nhiều những thân mật, gần gũi".

Tôi phóng ra khỏi xe thật nhanh mà không cần khóa cả cửa xe. Tôi sợ bất cứ sự chậm trễ nào của mình sẽ khiến tôi đổi ý. Tôi bước lên tàu. Dew ra mở cửa. Tôi nói với cô ấy: “Xin lỗi, Dew, anh không thể ly hôn. Anh nói thật đấy”.
Cô ấy kinh ngạc nhìn tôi. Sau đó, Dew sờ trán tôi. “Anh không bị sốt chứ”, cô ấy hỏi. Tôi gỡ tay cô ấy ra. “Dew, anh xin lỗi”, tôi nói. “Anh chỉ có thể xin lỗi em. Anh sẽ không ly dị. Cuộc sống hôn nhân của anh có lẽ tẻ nhạt vì cô ấy và anh không nhận ra giá trị của những điều bé nhỏ trong cuộc sống lứa đôi, chứ không phải bởi vì anh và cô ấy không còn yêu nhau nữa. Bây giờ, anh hiểu rằng bởi anh đưa cô ấy về nhà, bởi cô ấy đã sinh cho anh một đứa con, nên anh phải giữ cô ấy đến suốt đời. Vì vậy anh phải nói xin lỗi với em”.
Dew như choàng tỉnh. Cô ta cho tôi một cái tát như trời giáng rồi đóng sầm cửa lại và khóc nức nở. Tôi xuống cầu thang và lái xe đến thẳng công ty.
Khi đi ngang tiệm hoa bên đường, tôi đặt một lẵng hoa mà vợ tôi yêu thích. Cô bán hàng hỏi tôi muốn viết lời chúc gì vào tấm thiệp. Tôi mỉm cười và viết “Anh sẽ bế em ra, vào mỗi sáng cho đến khi chúng ta già”...

Cảm ơn bạn đã ghé thăm site của tôi! Bạn hãy để lại lời nhận xét (comment) của mình! Hoặc bạn cũng có thể đăng kí nhận bản tin RSS. Tôi hy vọng bạn thích site này của tôi và tìm được những thông tin bổ ích, và nếu có thể hãy thêm địa chỉ site này vào favorites của bạn để có thể ghé thăm lại. Cám ơn!